کاربرد«موبایل فتوگرامتری»در مستندنگاری معماری ((نمونه موردمطالعه: کاشی کاری های دروازه قرآن شیراز)

بخش مهمی از میراث معماری و به ویژه تزئینات وابسته به معماری به دلیل رشد شتابان ساخت وساز، توسعه شهرها، مداخلات کالبدی در بناها و در نهایت به دلیل تنوع و پراکندگی آثار در سطح کشور با چالش تخریب پیش از مستندسازی یا نادیده انگاشتن در مطالعات مواجه هستند. از این روی یافتن راهی سریع و ارزان برای مستندنگاری ضروری است. «فتوگرامتری معماری» به عنوان دانش استخراج ابعاد و اندازه از روی عکس، روشی دقیق و شناخته شده در مستندسازی معماری در سطح جهان به شمار می رود. با این حال کاربردهای آن در ایران چندان فراگیر نیست. امروزه موبایل فتوگرامتری» همزمان با پیشرفت فناوری های رقومی در تلفن های همراه می تواند جایگزینی برای دوربین های حرفه ای و گران قیمت در فتوگرامتری مرسوم باشد. در این پژوهش ضمن معرفی این روش و مراحل اجرای آن، مجموعه کاشی کاری های دروازه قرآن شیراز به عنوان اثری بر جای مانده از دهه بیست قرن چهاردهم خورشیدی مستندسازی شده است. این کاشی کاری ها که به دست محمدباقر جهانمیری -کاشی نگار شاخص اواخر عصر قاجار و پهلوی - طراحی و اجرا شده اند، نمونهای فاخر از تزئینات وابسته به معماری هستند که به دلیل ابعاد و مکان قرار گیری، امکان تهیه عکس های تخت و نقشه های مستند از آن به آسانی ممکن نیست. در این پژوهش مدلی سه بعدی بر پایه عکاسی با موبایل از این اثر در نرم افزار Agisoft Metashape Professional نسخه ۲۰۱۹ تهیه گردیده و با استخراج «آر توتو (عکس تخت)»،فرآیند مقیاس دهی به آنها نیز انجام شده است. خروجی های مقیاس دار، مبنایی برای ترسیمها و تهیه نقشه های دقیق از اثر هستند. یافته های این مطالعه میدانی نشان می دهند که «موبایل فتوگرامتری» می تواند روشی مقرون به صرفه، سریع و دقیق برای ثبت میراث معماری و به ویژه تزئینات وابسته به بنا بوده و دادههای ارزشمندی برای مقاصد پژوهشی و مرمتی تولید نماید.

کلیدواژه ها:

مستندسازی ، فتوگرامتری برد کوتاه ، کاشی کاری ، دروازه قرآن ، محمدباقر جهانمیری