پیشرفت علم از منظر روی بسکار و خطاپذیری شناخت؛ نقدی بر چهار رویکرد

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 265

فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_PFK-23-1_006

تاریخ نمایه سازی: 13 مرداد 1400

چکیده مقاله:

مهمترین رویکردها در تبیین پیشرفت علم، عبارتند از: رویکرد معنایی، کارکردی، معرفتی و ادراکی. هر کدام از این رویکردها با توجه به هدفی که برای علم متصور است، پیشرفت را نیز بر همان مبنا تعریف می کنند. رویکرد معنایی، پیشرفت را مبتنی بر تقرب به صدق، رویکرد کارکردی مبتنی بر حل مسئله، رویکرد معرفتی مبتنی بر انباشت دانش و رویکرد ادراکی نیز پیشرفت را مبتنی بر افزایش فهم، تعریف می کند. روی بسکار با توصیفی لایه مند از جهان، «علم» را حرکت به سمت لایه های عمیق تر دانسته که با هدف کشف مکانیزم های مولد انجام می شود. او «پیشرفت» را نیز مبتنی بر همین لایه مندی و کسب دانش نسبت به لایه های زیرین، تبیین می کند، اما از آنجا که به اجتماعی بودن علم معتقد است و دانش را محصولی اجتماعی و در معرض تغییر می داند، به خطاپذیری شناخت اذعان دارد و بر این باور است که حرکت به سمت لایه جدید، ضرورتا به پیشرفت علم نمی انجامد؛ اگر چه این امکان وجود دارد که با کسب دانش نسبت به لایه جدید، دانش پیشین بازبینی و تصحیح شود. در این مقاله، ضمن شرح نظریه پیشرفت بسکار و تبیین امکانی بودن آن با توجه به خطاپذیری شناخت، یک هدف اساسی را دنبال می کنیم. این هدف، در بررسی هر چهار رویکرد، به منظور نشان دادن عدم توجه آنان به جنبه خطاپذیری شناخت و تاثیر آن در تبیین پیشرفت، خلاصه می شود.

نویسندگان

مریم پوست فروش

دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه علم، گروه فلسفه علم، دانشگاه صنعتی شریف، تهران، ایران.

مصطفی تقوی

استادیار گروه فلسفه علم، دانشگاه صنعتی شریف، تهران، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • Baert, P. (۲۰۰۵). Philosophy of the Social Sciences: Towards Pragmatism ...
  • Benton, T., & Craib, I. (۲۰۱۰). Philosophy of Social Science: ...
  • Bhaskar, R. (۲۰۰۸). A Realist Theory of Science. Routledge ...
  • Bhaskar, R. (۲۰۰۹). Scientific Realism and Human Emancipation. Routledge ...
  • Bhaskar, R. (۲۰۱۰). Reclaiming Reality: A Critical Introduction to Contemporary ...
  • Bird, A. (۲۰۰۷). What Is Scientific Progress? Noûs. ۴۱, ۶۴-۸۹. ...
  • Clarke, S. (۲۰۱۰). Transcendental Realisms in the Philosophy of Science: ...
  • Laudan, L. (۱۹۸۱). A Problem-Solving Approach to Scientific Progress. In ...
  • Mizrahi, M. (۲۰۱۷). Scientific Progress: Why Getting Closer to Truth ...
  • Roselli, A. (۲۰۲۰). Realists Waiting for Godot? The Verisimilitudinarian and ...
  • نمایش کامل مراجع