جستاری انتقادی در مفهوم و آثار معنویت اسلامی

ظهور، انتشار و دنیاگیری ویروس کرونا در کنار آثار عمده بر ابعاد مختلف زندگی انسان، بسیاری از دینداران و مدعیان دینداری را در بنبست شناختی و رفتاری گرفتار نمود. معنویت اگرچه به عنوان یک نیاز فطری بشر، عامل نجات دهنده وی از بنبست خودساخته مادی می باشد؛ اما در گذر تاریخ، دچار کژتابی های مفهومی و مصداقی زیادی گشته است. در این تحقیق با بررسی آثار معنویت پژوهان درباره چیستی معنویت و همچنین آموزه های اسلامی، ماهیت معنویت اسلامی بررسی گردید. بر اساس یافته ها، معنویت اسلامی مبتنی بر ارتباط با خداوند متعال است و همین وجه تمایز معنویت اسلامی از سایر جریان های مدعی معنویت می باشد. الگوی دستیابی به معنویت اسلامی از خلال فرایند سه گانه بینش، انگیزش و رفتار ترسیم گردید. در بعد بینشی، نگرش انسان به خداوند رحمان، قادر، رزاق و تواب سبب می گردد که در بعد انگیزشی محبت نسبت به خداوند شکل گرفته و ارتباط مبتنی بر محبت و باور قلبی شکل گیرد که درنتیجه واکنش فرد را در مقابل بحران ها و ناملایمات از درماندگیو وادادگی به مقاومت و تلاش خالصانه تغییر می دهد. چنین فردی با شادمانی و مثبت نگری به مشکلات نگریسته و تاب آوری وی در برابر چالش ها مضاعف می گردد. آرامش، شادمانی و رضامندی از دیگر آثار معنویت اسلامی است که فرد در هر زمانی و مکانی از آن برخوردار خواهد بود.

کلیدواژه ها:

معنویت ، ارتباط ، خداوند ، رحمانیت ، آرامش ، شادی ، مثبت نگری ، رضامندی