وارون سازی دوبعدی داده های گرانی سنجی در شناسایی سنگ کف آبخوان ها (مطالعه موردی: بخشی از دشت قطروم استان یزد)

اولین قدم برای بررسی آبخوان ها و اکتشاف آب های زیرزمینی شناخت عمق و هندسه سنگ کف آن هاست. روش های ژئوفیزیک نقش مهمی در بررسی آبخوان ها ایفا می کنند. زیرا این روش ها یگانه راه شناسایی ساختارهای زیرسطحی عمیق با هزینه ای کمتر از روش های مستقیم، مثل حفاری، هستند. با توجه به پیچیدگی رسوبات آبرفتی از لحاظ جنس و دانه بندی و همچنین جنس و عمق سنگ کف، نحوه مدل سازی های ژئوفیزیکی و رسیدن به نتیجه مورد انتظار اهمیت بالایی دارد. حل مسائل نامعین، که تعداد پارامترهای ناشناخته بیشتر از تعداد مشاهدات و اندازه گیری ها باشد (به دلیل فقدان داده کافی)، بر اساس فیزیک مسئله، در دستگاه معادلات مشتقات جزئی امکان پذیر است. وارون سازی یکی از راه های مفید برای ایجاد یک مدل منطقی و ارتباط بین نتایج مشاهدات و اندازه گیری هاست. در تحقیق پیش رو، یک قالب برای حل مسائل وارون نامعین در نرم افزار کامسول ارائه می شود که در گستره وسیعی از سیستم های فیزیکی تابع قوانین معادله مشتقات جزئی کاربرد دارد. ابتدا با استفاده از چند مدل مصنوعی و ایجاد داده های مصنوعی (مدل سازی پیشرو) وارون سازی دوبعدی گرانی سنجی در نرم افزار کامسول اجرا و اعتبارسنجی شد. سپس با استفاده از داده های گرانی سنجی واقعی، که به صورت دوبعدی در بخشی از دشت قطروم برداشت شده است، ساختار جانبی سنگ کف در طول دو پروفیل بررسی و با نمودار چاه های موجود در این پروفیل ها تطبیق داده شد. نتایج نشان داد این روش، ضمن سرعت بالا در محاسبات، قابلیت تفکیک مناطق با اختلاف چگالی کم را با دقت قابل قبول دارد.اولین قدم برای بررسی آبخوان ها و اکتشاف آب های زیرزمینی شناخت عمق و هندسه سنگ کف آن هاست. روش های ژئوفیزیک نقش مهمی در بررسی آبخوان ها ایفا می کنند. زیرا این روش ها یگانه راه شناسایی ساختارهای زیرسطحی عمیق با هزینه ای کمتر از روش های مستقیم، مثل حفاری، هستند. با توجه به پیچیدگی رسوبات آبرفتی از لحاظ جنس و دانه بندی و همچنین جنس و عمق سنگ کف، نحوه مدل سازی های ژئوفیزیکی و رسیدن به نتیجه مورد انتظار اهمیت بالایی دارد. حل مسائل نامعین، که تعداد پارامترهای ناشناخته بیشتر از تعداد مشاهدات و اندازه گیری ها باشد (به دلیل فقدان داده کافی)، بر اساس فیزیک مسئله، در دستگاه معادلات مشتقات جزئی امکان پذیر است. وارون سازی یکی از راه های مفید برای ایجاد یک مدل منطقی و ارتباط بین نتایج مشاهدات و اندازه گیری هاست. در تحقیق پیش رو، یک قالب برای حل مسائل وارون نامعین در نرم افزار کامسول ارائه می شود که در گستره وسیعی از سیستم های فیزیکی تابع قوانین معادله مشتقات جزئی کاربرد دارد. ابتدا با استفاده از چند مدل مصنوعی و ایجاد داده های مصنوعی (مدل سازی پیشرو) وارون سازی دوبعدی گرانی سنجی در نرم افزار کامسول اجرا و اعتبارسنجی شد. سپس با استفاده از داده های گرانی سنجی واقعی، که به صورت دوبعدی در بخشی از دشت قطروم برداشت شده است، ساختار جانبی سنگ کف در طول دو پروفیل بررسی و با نمودار چاه های موجود در این پروفیل ها تطبیق داده شد. نتایج نشان داد این روش، ضمن سرعت بالا در محاسبات، قابلیت تفکیک مناطق با اختلاف چگالی کم را با دقت قابل قبول دارد.

کلیدواژه ها:

Gravity ، Inversion ، Comsol ، Aquifer ، Qotrum. ، آبخوان ، قطروم ، کامسول ، گرانی سنجی ، وارون سازی