نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه پایدار

از سالیان دور و با افزایش سطح دانش و فهم بشر، کیفیت و وضعیت زندگی او همواره در حال بهبود و ارتقا بوده است. افزایش بی رویه جمعیت، باعث افزایش نیازها شده و این به نوبه ی خود مستلزم افزایش تولید می باشد. از طرفی دیگر به دنبال افزایش تولید، با کاهش منابع اولیه همچون نفت و گاز، کاهش سطح جنگلها، کاهش بازده زمین های زراعی، کاهش گونه های گیاهی و جانوری، کاهش تنوع زیست محیطی و کاهش زیبایی چشم اندازها روبه رو هستیم. همچنین از سویی دیگر با افزایش آلودگی هوا، آب و خاک،افزایش فقر و تنگدستی، افزایش مرگ ومیر ، افزایش هزینه های رفاه اجتماعی، درمانی و بهداشتی، آلودگی صوتی و افزایش بیکاری، باعث می شود تا بشر برای ادامه ی زندگی خود چاره ای بیندیشد. مباحث توسعه ی اقتصادی از قرن هفدهم و هجدهم میلادی در کشورهای اروپایی مطرح شده و بعد از انقلاب فرهنگی، اجتماعی اروپا یعنی رنسانس و متعاقب آن انقلاب صنعتی، موج پیشرفت های شتابان کشورهای غربی آغاز شد. توسعه پایدار مفهومی است که به واسطه پیامدهای منفی محیط زیستی و اجتماعی ناشی از رویکردهای توسعه ی یک جانبه ی اقتصادی بعد از انقلاب صنعتی و تغییر نگرش بشر به مفهوم رشد و پیشرفت پدید آمده است. این مفهوم تلاش دارد تا با نگاهی جدید به توسعه، اشتباهات گذشته ی هم بشری را تکرار نکرده و توسعه ای همه جانبه و متوازن را رقم زند.و توسعه پایدار فرایندی است که آینده ای مطلوب را برای جوامع بشری متصور می شود که در آن شرایط زندگی و استفاده از منابع، بدون آسیب رساندن به یکپارچگی، زیبایی و ثبات نظام های حیاتی، نیازهای انسان را برطرف می سازد [۱]. توسعه پایدار راه حل هایی را برای الگوهای ساختاری، اجتماعی و اقتصادی توسعه ارائه میدهد تا بتواند از بروز مسائلی همچون نابودی منابع طبیعی، تخریب سامانه های زیستی، آلودگی، تغییرات آب و هوایی، افزایش بی رویه جمعیت، بی عدالتی و پایین آمدن کیفیت زندگی انسان های حال و آینده جلوگیری کند. توسعه پایدار فرایندی است برای به دست آوردن پایداری در هر فعالیتی که نیاز به منابع و جایگزینی سریع و یکپارچه آن وجود دارد. توسعه پایدار در کنار رشد اقتصادی و توسعه بشری در یک جامعه با یک اقتصاد توسعه یافته، سعی در تحصیل توسعه مستمر، ورای توسعه اقتصادی دارد [۲].اصطلاح توسعه پایدار با توسعه پایا اولین بار در سال ۱۹۷۴ توسط باربارا وارد، در اعلامیه کوکویاک درباره ی محیط زیست و توسعه به کار رفت. پس از آن، توسعه پایدار از سال ۱۹۸۲ و از زمانی که اتحادیه بین المللی برای حفاظت از طبیعت، راهبردهایی جهانی جهت دستیابی به توسعه پایدار را از طریق حفاظت از منابع حیاتی ارائه کرد، مورد توجه جدی اندیشمندان و متفکران توسعه قرار گرفت.با گزارش کمیسیون جهانی محیط زیست و توسعه تحت عنوان «آینده مشترک ما»، موسوم به گزارش براندتلند در آوریل سال ۱۹۸۷ برای اولین بار به طور رسمی مجموعه ای از پیشنهادها و اصول قانونی جهت دستیابی به توسعه پایدار برای کشورهای در حال توسعه فراهم آمد [۳].به کار بردن واژه توسعه پایدار بعد از کنفرانس سازمان ملل متحد در زمینه محیط زیست و توسعه که در شهر ریودوژانیرو و تحت عنوان اجلاس زمین» در سال ۱۹۹۲ برگزار شد، در محافل علمی فراگیر شد [۴]. در این کنفرانس اداره و بهره برداری صحیح و کارا از منابع پایه، طبیعی و مالی و ... برای دستیابی به الگوی مصرف مطلوب در صدر برنامه های جهانی قرار داد. و پس از این کنفرانس، اندیشه ی سیستمی بر توسعه پایدار حاکم شد و تاثیر متقابل اقتصاد، اجتماع و محیط زیست مورد توجه قرار گرفت. در این دیدگاه توسعه پایدار، توسعه ای بلند مدت است که نسل های آینده را نیز در بر گرفته و در صدد فراهم آوردن استراتژی و ابزاری است که بتواند به پنج نیاز اساسی زیر پاسخ دهد۱. تلفیق حفاظت و توسعه ۲. تامین نیازهای اولیه زیستی انسان ۳. دستیابی به عدالت اجتماعی ۴. خودمختاری و تنوع فرهنگی .. حفظ یگانگی اکولوژیکی.