مناسبات فقه و سیاست در مکتب جبل عامل

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 215

فایل این مقاله در 27 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_IJPIS-1-2_006

تاریخ نمایه سازی: 21 تیر 1400

چکیده مقاله:

مکتب جبل عامل، یکی از مکاتب فقهی مهم تشیع می باشد که در فاصله سدههای هشتم تا دهم هجری کانون و نقطه ثقل اندیشه دینی تشیع بوده است. در مکتب مذکور، فقه شیعه برای نخستین بار از سیطره تبویب و ساختار فقهی اهل سنت رها شد و به همین سبب، همپای با فقیهی که پیش از این و از ابتدا نیز سیاسی بوده، خیز سیاسی‎شدن برداشته است. آمادگی سیاسی فقه شیعه در این دوره باعث شد تا دولت ممالیک و حاکمان متعصب سنی آن، نسبت به آن حساسیت مضاعفی پیدا کنند. این امر، باعث شد محمد بن مکی، بنیان گذار مکتب جبل عامل را- که رویکردی مقارنه ای و حتی تقیه ای داشت- در ابتدا به حبس خانگی بیاندازند و درنهایت، شهیدش کنند. وضعیت خاص منطقه جبل عامل که باعث شده بود در میانه قلمرو حکومت ممالیک قرار گیرد، مقتضی استفاده نوعی خاص از اعمال ولایت فقه؛ یعنی روش بهره گیری از وکیل فقهی بود. این روش، مستقیما از سیره امامان هفتم تا یازدهم اتخاذ شده و امروزه یکی از مستندات نظریه وکالت فقیه می باشد. فقیهان مکتب جبل عامل؛ هرچند نتوانستند آرمان های سیاسی خود را در آن دوره و در جبل عامل اجرا کنند، اما با مهاجرت به ایران در عهد صفوی، بسیاری از آن دغدغه ها را در ایران عملی کردند.

کلیدواژه ها:

جبل عامل ، شهید اول ، دولت ممالیک ، دولت عثمانی ، فقه مقارن و مکتب فقهی

نویسندگان

احمد رهدار

استادیار دانشگاه باقرالعلوم(ع)، قم، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن ابی جراده، عمر بن احمد. (۱۴۲۵ق). زبده ...
  • ابن‎ اثیر جزری، عزالدین ابوالحسن علی بن ابوالکرام. (۱۳۷۱ش). الکامل ...
  • ابن‎العماد الحنبلی الدمشقی، عبدالحی بن احمد بن محمد. (۱۴۰۶ق). شذرات ...
  • ابن‎تیمیه الحنبلی الدمشقی، تقی الدین ابوالعباس احمد بن عبدالحلیم (بی ...
  • ابنحجر عسقلانی، احمد. (بی تا). الدرر الکامنه. بیروت: دارالاحیاء التراث ...
  • ابنقلانسی، حمزه بن اسد. (۱۴۰۳ق). تاریخ دمشق. (مصحح: سهیل زکار). ...
  • ابنکثیر، اسماعیل بن عمر. (۱۴۰۷ق). البدایه و النهایه. بیروت: دارالفکر ...
  • ابنوردی، عمر بن مظفر. (۱۴۱۷ق). تتمه المختصر (تاریخ ابن وردی). ...
  • ابوالفداء، اسماعیل بن علی. (بیتا). المختصر فی اخبار البشر. قاهره: ...
  • افندی اصفهانی، میرزا عبدالله (۱۴۰۱ق). ریاض العلماء و حیاض الفضلاء ...
  • تهرانی آقابزرگ، محمدمحسن. (۱۴۰۳ق). الذریعه الی تصانیف الشیعه (طبع۳). بیروت: ...
  • جعفریان، رسول. (۱۳۷۹). صفویه در عرصه دین. فرهنگ و سیاست ...
  • الحکیم، السیدمحمدتقی. (۱۴۳۲ق). الاصول العامه للفقه المقارن (طبع۳). قم: مجمع ...
  • رحمتی، محمدکاظم. (۱۳۸۹). شهید اول و مسئله شهادت او. فصل ...
  • شوشتری، نورالله بن شریف الدین. (۱۳۷۷). مجالس المومنین. تهران: نشر ...
  • صالح بن یحیی، ابن بحتر. (۱۹۹۰م). تاریخ بیروت و امراء ...
  • الصدر، السیدمحمدباقر. (۱۴۱۰ق). المحنه. بیروت: دارالتعارف ...
  • صدر، حسن. (۱۴۲۹ق). تکمله امل الآمل (مصحح: حسین علی محفوظ، ...
  • العاملی (شهید اول)، شمس الدین محمد بن مکی. (۱۳۷۳). اللمعه ...
  • العاملی (شهید اول)، شمس الدین محمد بن مکی. (۱۴۲۶ق). الدروس ...
  • العاملی (شهید اول)، محمد بن مکی. (۱۳۹۸). القواعد و الفوائد ...
  • غزالی الطوسی، محمد بن محمد. (بی‎تا). فضائح الباطنیه و فضائل ...
  • قزوینی نظم آبادی، محمد؛ رحیمی، عبدالله. (بهار ۱۳۹۴). جایگاه ...
  • مجلسی، محمدباقر. (۱۴۰۳ق). بحار الانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار ...
  • محقق حلی، جعفر بن حسن. (۱۳۷۷ق). شرائع الاسلام. تهران: نشر ...
  • مختاری، رضا. (مهر و آبان ۱۳۸۳). «حوزه جبل عامل؛ شکوه ...
  • مدرسی طباطبایی، سیدحسین. (۱۳۶۲). زمین در فقه اسلامی (چاپ اول). ...
  • مقریزی، احمد بن علی. (۱۴۱۸ق). السلوک لمعرفه الدول الملوک (به ...
  • مکی، محمدعلی. (۱۹۷۹م). لبنان من الفتح العربی الی الفتح الثمانی ...
  • المهاجر، جعفر. (۱۴۱۰ق). الهجره العاملیه الی ایران فی عصر الصفوی ...
  • المهاجر، جعفر. (۲۰۰۵م). جبل عامل بین الشهیدین: الحرکه الفکریه فی ...
  • نمایش کامل مراجع