مدیریت مراتع در جهت توسعه پایدار

مراتع یکی از مهمترین و با ارزش ترین منابع ملی کشور محسوب می شود، به منظور مدیریت صحیح اکوسیستم های مرتعی باید تمام عوامل تاثیر گذار بر این اکوسیستم ها را شناخت و با دید جامع نگر در قالب نظریه تحلیل سیستمی برنامه ریزی کرد یک سیستم زمانی به پایداری می رسد که بین ورودی ها و خروجی های آن تعادل وجود داشته باشد در مراتع عملکرد همان تولید علوفه حفاظت آب و خاک و سایر استفاده های فرعی اکوسیستم است. پایداری مرتع زمانی حاصل می شود که بین تولید و بهره برداری از آن تعادل وجود داشته باشد. افزون بر بهره برداری از مراتع عواملی مانند ترسالی و خشکسالی، فرسایش خاک و برنامه های اصلاحی نیز بر میزان تولید اکوسیستم موثرند. به منظور مدیریت مرتع باید به طور کامل اثر این شاخص ها را به صورت کمی شناخت. مراتع به علت نقشی که در حفظ آب و خاک، تولید اکسیژن، کاهش سر و صدا و آلاینده ها، تولید محصولات صنعتی و دارویی و تعادل زیست بوم ها دارند. در ده ه های اخیر مقابله با عوامل تخریب مراتع و تلاش در جهت احیای این منابع بعنوان گامی اساسی و ضروری در راستای توسعه پایدار بیان شده است. تلاش های سازمان های ذیربط با منابع طبیعی برای مهار بحران تخریب منابع طبیعی بخصوص مراتع و بازساخت این منابع تاکنون نتوانسته به توفیق چندانی دست یابد. عدم شناخت صحیح زوایای پنهان ساختار اقتصادی و احتمالی جوامع موجب عدم توفیق این سازمان ها گردیده بطوریکه در حفظ و احیای عرصه های منابع طبیعی بدون لحاظ با آحاد اقتصادی و اجتماعی بهره برداران هر نوع برنامه ریزی و سیاست گزاری و تصمیم گیری ناموفق بوده است. کنترل عوامل تخریب و تشویق عوامل سازنده فقط در دیدگاه های فنی و طرح های کارشناسی نهفته نیست بلکه بطور عمده در رفتار اجتماعی و اقتصادی بهره برداران وجود دارد که در قالب فرهنگ سازی به خوبی خود را نشان می دهد.

کلیدواژه ها:

مدیریت جامع نگر ، توسعه ، پایداری اکولوژیکی ، تعداد و نوع دام