ارزیابی ایمنی مناطق ریلی راه آهن ایران با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها

برای پیشگیری از اتفاقات ناگوار ریلی، ارزیابی دقیق دورهای و سیستماتیک منطقه که بتواند بطور کمی وضعیت ایمنی مناطق را برآورد کرده و از نتایج آن برای برنامه ریزی های بعدی و سنجش پیشرفت های حاصله و نقاط ضعف احتمالی استفاده کرد یک ضرورت می باشد. به منظور آگاهی از وضعیت موجود از ایمنی مناطق و اطلاع از پیشرفت و یا افت عملکرد آنها بایستی پایش مداومی از عملکرد این مناطق صورت گیرد. در این راستا در این مطالعه هدف ارزیابی عملکرد ایمنی ریلی مناطق راه آهن می باشد. از ویژگی های روش ارزیابی پیشنهادی در این مطالعه در نظر گرفتن ظرفیت و توانمندی هر منطقه در بهبود ایمنی جهت مقایسه عادلانه می باشد. شاخص هایی که در این ارزیابی مورد توجه قرار گرفته اند، شاخص هایی است که نشان دهنده وضعیت ایمنی ریلی مناطق راه آهن در سطح کلان می باشد. همچنین این شاخص ها به گونه ای انتخاب شده اند که برای مناطق ریلی راهآهن ایران قابل احصا باشند. بنابراین ابتدا با توجه به مطالعات پیشین و همچنین جمع آوری نظر متخصصان به انتخاب معیارها پرداخته شد. معیارهای انتخاب شده باید به گونه ای باشند که در صورت تجمیع آنها در کنار یکدیگر، وضعیت ایمنی ریلی مناطق راه آهن را با توجه به چهارچوب پیشنهادی به خوبی مشخص کنند. در ادامه نیز با استفاده از روش دلفی، صحت معیارهای انتخاب شده مورد ارزیابی قرار گرفت و ۱۸ معیار نهایی جهت ارزیابی عملکرد ایمنی ریلی مناطق راهآهن ایران انتخاب گردید. سپس با توجه به معیارهای انتخاب شده، کارایی مناطق راهآهن با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها محاسبه گردید که به دلیل زیاد بودن تعداد معیارها، بسیاری از واحدها کارا شدند. بنابراین تصمیم بر آن شد که تعداد معیارهای مورد استفاده در مدل تحلیل پوششی داده ها کاهش یابد. بنابراین با استفاده از ماتریس همبستگی و همچنین روش تحلیل عاملی ۱۳ معیار نهایی انتخاب شده و دوباره مناطق ریلی راه آهن با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها مورد ارزیابی قرار گرفتند.. در این ارزیابی از داده های سال ۱۳۹۸ مناطق راه آهن استفاده گردید. با توجه به اینکه در این ارزیابی بعضی از مناطق فوق کارا شدند، کارایی اندرسون- پیترسون نیز برای مناطق ریلی راه آهن محاسبه گردید. نتایج این مدل نشان داد که منطقه ۱ بهترین کارایی و منطقه ۲۰ کمترین کارایی در زمینه ایمنی ریلی در سال ۱۳۹۸ داشته اند. درانتها نیز جوامع مرجع برای هر منطقه راه آهن در این ارزیابی مشخص و همچنین پیشنهاداتی جهت بهتر شدن عملکرد هر منطقه در زمینه ایمنی داده شد.

کلیدواژه ها:

ارزیابی ایمنی ، حمل و نقل ریلی ، تحلیل پوششی داده ها ، DEA