تحلیل و بررسی »فنا« با تکیه بر نظریات هجویری در کتاب کشف المحجوب

فنا« در معنای اصطلاحی آن، شامل دریافتهای متعددی از جانب صوفیان بوده است. بنابراین صوفیان، ماهیت »فنا« را به طور کلی از دو لحاظ مورد بررسی قرار داده اند؛ یکی اینکه فنای» کلی« باشد و »فنای ذات« صورت گیرد، دیگر اینکه »فنا« همراه با حفظ ذات باشد و فقط برخی از اوصاف معدوم شود. آشنایی با مبدا اولیه و نهایت کار انسان که اکثر صوفیه در این زمینه متاثر از مبادی اسلام هستند، یکی از دلایل بارزی است که موجب ایجاد تلاش و کوشش برای رسیدن به هدف غایی هستی از طریق »فنا« و پاک شدن از برخی اوصاف، میشود. از جانبی رهایی ازدنیای کثرات و رسیدن به آرامش واقعی در گرو رها شدن از دنیای ماده و رسیدن به مقام جمع است که پشت سر گذاشتن و نابود کردن اندیشه های مادی و نفسانی صرف از لوازم اساسی رسیدن به این مقام است. به طور کلی میتوان بسیاری از مباحث صوفیه را به نوعی در ارتباط با »فنا« دانست و از آنجا که غایت بسیاری از مراحل سلوک، به »فنا« ختم میشود، در نهایت، رهایی از خویشتن توجه به حق بن مایه اصلی تفکرات و اعمال صوفیه به شمارمیرود.

کلیدواژه ها:

فنا ، بقا ، هجویری ، عرفان ، تصوف