حریم خصوصی مکانی خودرویی در خودروهای هوشمند در حقوق ایران

حریم خصوصی یکی از ابتدایی ترین حقوق هر فرد است که رعایت حدود آن یک امر واجب و از ضروریات روابط اجتماعی به شمار میرود. با رشد فناوری اطلاعات و حضور شهروندان در فضای مجازی اسناد بین المللی از جمله اعلامیه جهانی حقوق بشر به ایجاد قوانین مرتبط با حریم خصوصی در این فضا پرداخته اند. ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و تا حدی در حقوق ایران به برخی از قواعد ناظر بر رعایت حق اشخاص اشاره شده است. یکی از شاخه های رعایت حریم خصوصی فردی دیگران، حریم خصوصی مکانی آنهاست. میتوان وسایل نقلیه را نیز از مصداق های حریم خصوصی دانست. بدین معنی که حریم بر جنبه فیزیکی و مادی منصرف است و از نظر قابل روایت بودن داخل خودرو، این بخش غیر مادی است و جنبه ی عمومی پیدا میکند. تاکنون از ابعاد مختلفی این مساله بررسی شده است اما خلا جدیدی که محسوس است، بحث حریم خصوصی مکانی خودرو از جنبه ی فضای مجازی است. پیشرفتهای فناوری اطلاعات جایگاه خودروها را به سطحی رسانده است که اکنون بسیاری از شرکتهای سازنده خودرویی با نصب حسگرهای مختلف هوشمند بر دستگاه های خودرویی، عملا یک خودرو را به یک دستگاه قابل ردیابی و شناسایی برخط تبدیل کردهاند. علاوه بر مزایای قابل توجهی که از این قابلیتها قابل تامین است، نمی توان منکر موارد متعدد نقض حریم خصوصی مکانی افراد ساکن خودرو شد و بایستی ضوابط و سازو کارهای مشخص در قوانین آیین دادرسی کیفری و مدنی بر شفافیت و استحکام این قوانین بیفزایند. این مقاله با رویکرد توصیفی-تحلیلی نگارش شده است و به بیان موارد نقض حریم خصوصی مکانی وسایل نقلیه می پردازد تا مسالهی حمایت از حریم خصوصی اشخاص در نظام حقوقی ایران هر چه بیشتر رعایت و از طریق رویه حقوقی قاعده سازی شود.

کلیدواژه ها:

حریم خصوصی خودرویی ، حریم خصوصی مکانی ، ردیابی خودرویی ، تهدیدات سایبری