عزل ولی در فقه شافعی و امامیه

فقه با پذیرش عزل ولی در مواردی همچون عدم رعایت غبطه مولی علیه، خیانت به مولی علیه، ولایت محجوری که حجر وی متصل به صغر است را حق جد پدری شایسته دانسته است. هدف پژوهش حاضر، پرداختن به مسئله خیانت و تخلف ولی قهری و بیان موارد عزل وی ناشی از تخلفات، در قبال مولی علیه که مبنای تحلیل و بررسی آن از دیدگاه فقهای امامیه و شافعیه است. راهکار و ضمانت اجرایی که فقهای امامیه متاخر، برایخیانت و بی لیاقتی ولی قهری پیش بینی کرده اند، عزل ولی قهری متخلف است. در بعضی از مذاهب اهل سنت نیز عزل ولی قهری پیش بینی شده است. پرسش اصلی این تحقیق این است که ملاک عزل ولی در فقه امامیه و شافعی چیست؟ آیا این مصادیق عزل ولی حصری است یا شامل موارد مستحدثه نیز می شود؟ در پاسخ به این سوال فرضیه این نوشتار بر این است که با توجه به مبانی فقهی و وحدت ملاک موجود در این مبانی در پی اثبات آن می باشم که موارد عزل حصری نمی باشد، بلکه موارد مطروحه در فقه از جهت بارز بودن و اقتضاء زمانی بوده است و دامنه شمول آن گسترده تر خواهد بود زیرا این موارد نیز از همان ملاک واحد یعنی رعایت مصلحت مولی علیه برخوردار است. در این مقاله تفصیلا در خصوص ضمانت اجرای تخلف ولی قهری و موارد عزل و راهکارها صحبت شده است.

کلیدواژه ها:

ولایت ، ولایت قهری ، عزل ، ولی قهری ، غبطه