مطالعه فرسایش پذیری کناره و عوامل موثر بر آن در رودخانه لاویج (استان مازندران، چمستان)

عقب نشینی کناره کانال یک فرآیند مهم در مورفودینامیک رودخانه است که تغییرپذیری کانال، تکامل دشت سیلابی و توسعه زیستگاه ها را تحت تاثیر قرار می دهد.هرساله سازه های عمرانی  و زمین های کشاورزی که حاشیه رودخانه لاویج قرار دارند با خطرات ناشی از تغییر بستر مواجه اند. ازاین رو وجود روشی قابل اعتماد برای تعیین میزان عقب نشینی و پیش بینی پایداری کناره ضروری به نظر می رسد. در این مطالعه باهدف  بررسی میزان خطر فرسایش کناری و شناسایی مناطق مستعد فرسایش کناری در  رودخانه لاویج، با استفاده از مدل های BEHI و NBS خطر پذیری فرسایش کناری در ۷ مقطع  از این رودخانه بررسی شد.  نتایج مدل NBS با استفاده از شاخص (tnb/tbkf)نشان داد میزان فرسایش پذیری کناره رودخانه لاویج در تمام بازه های موردمطالعه، به جز مقاطع ۲و۶ همه مقاطع دارای شدت فرسایش خیلی زیاد و زیاد می باشند. بر اساس شاخص (dnb/dbkf) میزان فرسایش پذیری کناره رودخانه لاویج به جز مقاطع ۴و۵ تقریبا با روند فرسایشی به دست آمده از شاخص اول (tnb/tbkf) هم خوانی دارد. بر اساس مدل  BEHI مقاطع ۵،۴،۳،۱و۶ وضعیت ناپایداری کناره را زیاد نشان می دهند و استعداد زیادی برای فرسایش کناری و تولید رسوب دارند.همچنین مقطع ۲وضعیت ناپایداری را متوسط نشان می دهدمقطع ۷ و ۲ وضعیت ناپایداری خیلی زیاد را نشان می دهد که استعداد خیلی زیاد برای فرسایش کناره ای و تولید رسوب دارد. درنهایت جهت بررسی میزان انطباق نتایج با استفاده از آزمون آماری کروسکال-والیس  باهم برازش داد شد و نتایج نشان داد هر سه شاخص در ارزیابی فرسایش کناری در هر مقطع تقریبا یکسان عمل کرده اند.

کلیدواژه ها:

River bank Erosion ، BEHI Model ، NBS Model ، Lavij River ، Kruskal-Wallis statistical test ، : فرسایش کناری رودخانه ، مدل BEHI ، مدل NBS ، رودخانه لاویج ، آزمون اماری کروسکال- والیس