آشکارسازی تاثیر تغییرات اقلیمی بر افت سطح ایستابی آبخوان دشت بیرجند

تغییراقلیم یکی از مهمترین چالش های پیش روی مدیریت منابع آب اعم از آب های سطح و آب های زیرزمینی است. هدف اساسی این تحقیق آشکارسازی تاثیر خشکسالی­های ناشی از تغییراقلیم بر منابع آب زیرزمینی دشت بیرجند می­باشد. در این راستا با استفاده از دو تست تحلیل روند ناپارامتریک تخمینگر شیب Sens و Man-Kendal برای آشکارسازی روند سطح ایستابی آب­های زیرزمینی شهرستان بیرجند طی دوره آماری ۱۳۷۰-۱۳۹۵ بر اساس آمار سطح ایستابی ۴۷ چاه مشاهداتی منطقه(سرشماری منابع آب) استفاده گردید. با استفاده از ماتریس همبستگی پیرسون، همبستگی بین عناصر اقلیمی (ایستگاه بیرجند) دما، بارش و تبخیر و تعرق پتانسیل با سطح ایستابی شهرستان بیرجند محاسبه گردید و براساس آن یک مدل رگرسیونی چندمتغییره برای مدل کردن سری زمانی سالانه سطح ایستابی در سطح اطمینان ۹۵/۰ توسعه داده شد. فاکتورهای اقلیمی دوره ۲۰۸۰-۲۰۶۵ با استفاده از خروجی مدل HadGEM۲-Es  از طریق مدل ریزمقیاس نمایی LARS-WG برای موقعیت ایستگاه بیرجند تحت دو سناریوی RCP۸.۵ و RCp۲.۶ شبیه سازی گردید و براساس مدل رگرسیون توسعه داده شده، سطح ایستابی آب شهرستان بیرجند  شبیه سازی گردید. نتایج بیانگر آن بود که اولا در دوره پایه (۱۳۷۰-۱۳۹۵) سطح ایستابی آب منطقه با شیب سالانه ۴۷ سانتیمتر در سال روند کاهشی داشته است. آنالیز همبستگی بیانگر آن بود که سه عنصر اقلیمی  بارش، دما و تبخیر و تعرق در یک ترکیب خطی ۷۵/۰ از تغییرات سالانه آب زیرزمینی را مدلسازی کرده اند. نتایج مدل ریزمقیاس نمایی  اجرا شده روی داده­های HadGEM۲-Es بیانگر آن بود که در دوره ۲۰۳۵-۲۰۶۵ تحت هر دو سناریوی مذکور سطح آب زیرزمینی منطقه بین ۱۰ تا ۱۳ متر نسبت به دوره پایه افت خواهد داشت که ناشی از افزایش تبخیر و تعرق و به تبع آن کاهش بارش موثر خواهد بود.

کلیدواژه ها:

Climate Change ، Groundwater ، Trend Analysis ، South Khorasan ، تغییراقلیم ، آب های زیرزمینی ، تحلیل روند ، خراسان جنوبی.