نقد فرا تقنینی تعهد به پرداخت دیه مغلظ در حوادث ناشی از وسایل نقلیه موتوری زمینی

هدف: در مطالعه حاضر، نظریه اختصاص تغلیظ دیه به قتل­های عمدی، به عنوان یکی از دیدگاههای فقهی و حقوقی نوین در مساله تغلیظ دیه در تمامی انواع قتل و از جمله قتل­های ناشی از حوادث رانندگی معرفی شده و تاثیر آن بر میزان تعهدات قانونی شرکت­های فعال در حوزه بیمه اشخاص ثالث مورد بررسی قرار گرفته است؛ با این هدف که الهام­بخش نهاد قانونگذاری در اصلاح قوانین و مقررات مربوط قرار گیرد. روش­ شناسی: پژوهش حاضر با استفاده از شیوه توصیفی-تحلیلی و از طریق کاوش و جستجو در منابع کتابخانه­ای شامل قوانین، کتب فقهی و حقوقی، مقالات و سایر پایگاه­های داده­ای مرتبط، انجام شده است. یافته ­ها: اصل تغلیظ دیه قتل در ماههای حرام مورد اتفاق فقهای اسلامی است، اما در خصوص دامنه شمول آن نسبت به تمامی انواع قتل و نیز نسبت به جنایات مادون قتل اختلاف نظراتی وجود دارد که در این میان، قانون مجازات اسلامی نظریه تعمیم تغلیظ دیه بر همه اقسام قتل را مورد پذیرش قرار داده است. لکن دستاورد نوآورانه پژوهش حاضر نشان می­دهد که از منظر فقه امامیه و حقوق کیفری، دلایل و مستندات متعددی برای اختصاص حکم تغلیظ به قتل­های عمدی وجود دارد که شایسته است مورد توجه قانونگذار به ویژه در صنعت بیمه قرار گیرد. نتیجه­ گیری: پذیرش نظریه اختصاص تغلیظ دیه به قتل­های عمدی، از یک سو با شرایط و مقتضیات کنونی جامعه ایران سازگاری بیشتری دارد و از سوی دیگر باعث کاهش قابل توجه تعهدات قانونی شرکت­های ارائه­کننده بیمه اشخاص ثالث خواهد بود که میزان آن معادل ریالی دیه یک مرد مسلمان در ماههای حرام می­باشد؛ زیرا با لحاظ کردن نظریه فوق­الذکر در قوانین مربوط، تغلیظ دیه در جنایات شبه عمد ناشی از سوانح رانندگی، سالبه به انتفای موضوع بوده و در نتیجه آن، بسیاری از مشکلات مربوط به مطالبه دیات مازاد بر سقف تعهد بیمه­گران نیز مرتفع خواهد شد. طبقه بندی موضوعی:   K۳۹, K۱۴, Z۱۲

کلیدواژه ها:

نقد فراتقنینی ، تغلیظ دیه ، ماه حرام ، جنایات شبه عمد ، بیمه اشخاص ثالث