طراحی راه های خروج آپارتمان های مسکونی از نظر ایمنی در برابر آتش: بررسی مقررات، مدل سازی کامپیوتری و ارائه راهنمایی های کاربردی

یکی از مهم ترین الزامات محافظت ساختمان ها دربرابر آتش، تامین مناسب راه های خروج است. مشخصات راه ها ی خروج قابل قبول در مبحث سوم مقررات ملی ساختمان ارائه شده است. بر این اساس، به طور کلی می توان گفت که هر ساختمان باید دارای حداقل دو راه خروج باشد. برای بار تصرف بالاتر از ۵۰۰ نفر، این تعداد افزایش می یابد و همچنین این موضوع به فواصل دسترسی نیز بستگی دارد . به علاوه پلکان ساختمان در بناهای بالاتر از ۴ طبقه، باید دارای دوربند با حداقل ۲ ساعت مقاوم در برابر آتش باشد. یکی از چالش های مهم مبحث سوم مقررات ملی ساختمان، حداقل تعداد پلکان خروج و نحوه دوربندی آنها در بناهای آپارتمانی است. طبق مقررات مبحث سوم منتشر شده در سال ۱۳۸۰ ، هر واحد مسکونی باید به دو راه خروج مجزا و دور از هم دسترسی داشته باشد، اما اگر تعداد طبقات ۵ یا کمتر و ارتفاع ساختمان حداکثر ۱۸ متر باشد، و حداکثر ۴ واحد مسکونی در هر طبقه وجود داشته باشد، می تواند استثنائا یک راه خروج (با مشخصات مندرج در مقررات) داشته باشد. به عبارت دیگر، کلیه ساختمان های آپارتمانی با تعداد طبقات بیشتر از ۶، باید حداقل دو راه خروج با دوربند مقاوم در برابر آتش داشته باشند. این موضوع باعث تنش های زیادی در تصویب نقشه ها و صدور پایان کارها در سطح کشور شده است . در بسیاری از شهرها، این موضوع به صورت متفاوت عمل شده و بخصوص مسائل اقتصادی و سطح اشغال اندک در بسیاری از زمین ها، مانعی برای اجرای کامل این مقررات بوده است، به گونه ای که بسیاری از ساختمان های دارای پایان کار، عملا دارای تنها یک راه پله هستند. مشکل دیگر، روشن نبودن موضوع دوربند و پلکان خارجی برای بسیاری از مهندسان معمار و ساختمان است، به گونه ای که تعابیر مختلفی برای آن به کار رفته، بعضا
ترفندهایی مانند نصب شیشه سکوریت جایگزین اجرای دوربند شد ه است . همچنین چگونگی مسیر تخلیه خروج از پارکینگ ها و زیرزمین ها موضوع مهم دیگری است که به نحو روشن در مبحث سوم پرداخته نشده است.