بررسی تاثیر «پیش فرض» در هرمنوتیک گادامر و ارزیابی آن براساس مولفه «هشیاری» در روان شناسی شناختی

گادامر، مدعی است فهم متن، مشروط به اتحاد افق های معنایی متن و ذهن پرسش گر و متوقع مفسر، در پی گفتگوی میان این دو است؛ اما به علت تغییر مستمر افق ذهنی مفسر در اثر تاریخ مندی و نیز در محاصره پیش فرض ها بودن او، فهم صحیح و قطعی ناممکن و «بدفهمی» امری عادی است و اساسا هیچ آگاهی قطعی و همیشه صادقی وجود ندارد. مبنای این ادعای گادامر، کنترل ناپذیری پیش فرض ها یا همان فرایندهای ذهنی مفسر است. این درحالی است که روان شناسی شناختی، که بیشترین مساحت مشترک را با معرفت شناسی و هرمنوتیک دارد، در توجه به فرایند شناخت واقعیت ها، از جمله متن، در عین پذیرفتن چالش هایی بر سر راه فهم/شناخت، عوامل و راه های کنترل آنها را معرفی و امکان «گزینشی بودن توجه» در قلمرو هشیاری را مطرح می کند. نوشتار حاضر ابتدا دیدگاه گادامر را توصیف و سپس با استفاده از تطبیق مسئله فهم/شناخت در دو زمینه هرمنوتیک گادامر و روان شناسی شناختی به این نتیجه رسیده است که ادعای گادامر کلیت نداشته و راه و ابزاری برای کنترل پیش فرض ها و پیش گیری از «بدفهمی» وجود دارد.

کلیدواژه ها:

گادامر ، پیش فرض ، فهم ، بدفهمی ، روان شناسی شناختی ، هشیاری ، توجه ، آگاهی