بررسی مبانی فقهی قاعده احسان

ان الله یامربالعدل والاحسان وایتاءذی القربی نحل/۹۰ خداوند به عدل و احسان و بخشش به نزدیکان فرمان میدهد.احسان به معنی نیکی، خوبی، زیبایی و... است و در قرآن و روایت با معانی گوناگون به کار رفته است. در این مقاله به دنبال پاسخ برای این سوال هستیم که قلمرو قاعده احسان شامل دفع ضرر می شود یا جلب منفعت یا هردو؟ با بررسی هایی در مورد قاعده احسان شد سه نظریه در این مورد وجود دارد که نظریه بهتر این است که قاعده احسان هم شامل دفع ضرر می باشد و هم جلب منفعت. با توجه به عموم احسان، اینکه فعل انجام شده برای جلب منفعت باشد یا برای دفع زیان فرقی نمیکند و هر دو صورت مشمول احسان است؛ یعنی همانطور که جلب منفعت برای دیگری احسان است، دفع ضرر از جان یا مال دیگری هم احسان است و حتی میتوان گفت گاهی از نظر عرف، دفع ضرر بیش از سودرسانی احسان محسوب میشود؛ به ویژه جایی که از جان کسی دفع ضرر شود.

کلیدواژه ها:

احسان ، قلمرو قاعده ، دفع ضرر ، جلب منفعت ، مصادیق.