ارزیابی عملکرد، شاخص SPAD، کارایی استفاده از زمین و شاخص بهره وری سیستم درکشت مخلوط جو (Hordeum vulgare) و گاودانه (Vicia ervilia)

آزمایش حاضر با هدف بررسی امکان کشت مخلوط افزایشی جو و گاودانه، به صورت فاکتوریل با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی سینا اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل کشت های خالص جو (۲۰۰، ۳۰۰ و ۴۰۰ بوته در مترمربع) و گاودانه (۲۰، ۴۰ و ۶۰ بوته در مترمربع) به همراه ترکیب فاکتوریل کاملی از کشت های خالص دو گونه بود. نتایج نشان داد که اثر تیمارها بر تعداد دانه در سنبله، کلروفیل برگ پرچم و عملکردهای دانه و بیولوژیک جو معنی دار شد. اثر متقابل نیز فقط بر عملکردهای دانه و بیولوژیک جو معنی دار شد. بیشترین تعداد دانه در سنبله (۲۵/۲۲ عدد) و کلروفیل برگ (۳۸/۴۳ اسپاد) به ترتیب در تراکم های ۲۰۰ و ۴۰۰ بوته جو در مترمربع به دست آمد. هم چنین، بیشترین ارتفاع بوته (۸/۴۳ سانتی متر) و تعداد دانه در سنبله جو (۷۸/۲۲ عدد) و کمترین میزان این صفات (به ترتیب ۹/۳۲ سانتی متر و ۲۲/۱۷ عدد) به ترتیب در کشت خالص و تداخل ۶۰ بوته در مترمربع گاودانه با جو حاصل شد. تراکم  ۴۰۰ بوته جو در مترمربع، بیشترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک (به ترتیب ۲۸۸ و ۵۶۴ گرم در مترمربع) را تولید کرد که با مقادیر به دست آمده در تیمار ۳۰۰ بوته در مترمربع (به ترتیب ۲۶۰ و ۵۵۵ گرم در مترمربع) اختلاف معنی دار نداشتند. در مورد گاودانه نیز بیشترین میزان ارتفاع بوته (۲۰ سانتی متر) و کلروفیل برگ (۸۳/۴۶ اسپاد) در تیمار تداخل ۴۰۰ بوته جو با گاودانه و بیشترین میزان غلاف در بوته (۲۲/۹ عدد) در کشت خالص گاودانه دیده شد. تراکم ۶۰ بوته گاودانه در مترمربع نسبت به تراکم های ۲۰ و ۴۰ بوته، برتری داشت. بیشترین نسبت برابری زمین(۸۱/۱LER=) و شاخص بهره وری سیستم (۴۵۲۶SPI=) در کشت مخلوط ۳۰۰ بوته جو با ۲۰ بوته در مترمربع گاودانه به دست آمد. بنابراین به نظر می رسد که ترکیب کشت مخلوط ۲۰ بوته در مترمربع گاودانه با ۳۰۰ بوته جو در مترمربع برای کسب حداکثر عملکرد و درآمد مناسب تر از کشت تنهای جو باشد.

کلیدواژه ها:

Planting pattern ، Land equivalent ratio ، Chlorophyll ، Multiple cropping system. ، الگوی کشت ، نسبت برابری زمین ، کلروفیل ، سیستم چند کشتی