واکنش ژنوتیپ های گلرنگ توده محلی کوسه به تاریخ کاشت

  طی چند سال گذشته، ژنوتیپ هایی از توده محلی گلرنگ اصفهان به نام کوسه تفکیک شده اند که ممکن است واکنش آنها به تاریخ کاشت متفاوت باشد. بدین لحاظ، اثر تاریخ کاشت بر رشد رویشی و زایشی تعدادی ژنوتیپ گلرنگ متعلق به توده محلی کوسه، همراه با رقم اراک ۲۸۱۱ به عنوان شاهد در سال های زراعی ۸۲-۱۳۸۱ و ۸۳-۱۳۸۲ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش با طرح اسپیلت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی شامل تاریخ کاشت (۲۰/۱۲/۸۱، ۱/۲/۸۲ و ۵/۸/۸۲) با سه تکرار و فاکتور فرعی شامل ۲۲ ژنوتیپ بود. شمار روز از کاشت تا سبز شدن در کاشت زودهنگام بهاره بیشترین (۰/۱۸ روز) و در کاشت تاخیری بهاره کمترین (۳/۱۰ روز) میزان را داشت. شمار روز از کاشت تا رویت طبق، کاشت تا گل دهی و کاشت تا رسیدگی فیزیولوژیک با تاخیر در کاشت از کاشت پاییزه به کاشت دیرهنگام بهاره به طور معنی داری کاهش یافت. شمار روز از کاشت تا سبز شدن، کاشت تا رویت طبق و کاشت تا رسیدگی فیزیولوژیک تحت تاثیر ژنوتیپ واقع نشد. ژنوتیپ های ۱۱۶ C و ۲۹ DP بیشترین (۰/۱۴۵) و ژنوتیپ ۲۸ ISF کمترین (۲/۱۴۰) شمار روز از کاشت تا گل دهی را داشتند. ارتفاع بوته، تعداد شاخه های فرعی درجه یک و درجه دو، تعداد طبق در شاخه فرعی درجه یک و درجه دو، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه و وزن دانه در بوته با تاخیر در کاشت از کاشت پاییزه به کاشت دیرهنگام بهاره به طور معنی داری کاهش یافت. ژنوتیپ های ۱۲۸ C و ۷ DP بیشترین (به ترتیب ۰/۱۲۰ و ۵/۱۲۰ سانتی متر) و ژنوتیپ ۹ DP کمترین(۲/۱۰۴ سانتی متر) ارتفاع بوته را داشتند. ژنوتیپ های ۶ DP و ۹ DP به ترتیب بیشترین (۸/۱۲) و کمترین (۷/۶) تعداد شاخه فرعی درجه یک و رقم اراک ۲۸۱۱ بیشترین (۹/۱۶) و ژنوتیپ های ۹ DP و ۵ DP کمترین (به ترتیب ۲/۷ و ۱/۷) تعداد شاخه فرعی درجه دو در بوته را به خود اختصاص دادند. تعداد طبق در شاخه فرعی درجه یک تحت تاثیر ژنوتیپ قرار نگرفت. رقم اراک ۲۸۱۱ و ژنوتیپ ۱۱۴ C بیشترین (به ترتیب ۸/۱۲ و ۲/۱۲) و ژنوتیپ ۹ DP کمترین (۱/۵) تعداد طبق در شاخه فرعی درجه دو را دارا بودند. ژنوتیپ ۷ DP بیشترین (۹/۴۵) و ژنوتیپ ۱۱۱ C کمترین (۰/۲۸) تعداد دانه در طبق را دارا بودند. ژنوتیپ های ۳ DP و ۱۲۸ C به ترتیب بیشترین (۲/۳۴ گرم) و کمترین (۰/۲۲ گرم) وزن هزار دانه را داشتند. ژنوتیپ ۲۵ DP بیشترین (۵/۲۰ گرم) و ژنوتیپ های ۲۹ DP و ۹ DP کمترین (به ترتیب ۹/۹ و ۰/۱۰ گرم) وزن دانه در بوته را دارا بودند. شاخص برداشت تحت تاثیر تاریخ کاشت و ژنوتیپ واقع نشد. با توجه به نتایج این آزمایش به نظر می­رسد که در شرایط مشابه با مطالعه حاضر، عملکرد گلرنگ در تاریخ کاشت پاییزه بیشتر از بهاره باشد. ژنوتیپ ۲۵ DP ممکن است برای این تاریخ کاشت، ژنوتیپ های ۶۶ ISF و ۲۵ DP برای کشت زودهنگام بهاره و ژنوتیپ­های ۷ DP و ۱۴ ISF برای کشت تابستانه مناسب باشند.

کلیدواژه ها:

Safflower ، Planting date ، Developmental stages ، Yield components ، Seed yield ، گلرنگ ، تاریخ کاشت ، مراحل نمو ، اجزای عملکرد ، عملکرد دانه