قیاس بصری و جایگاه آن در آموزش خلاق طراحی معماری

دانشجویان معماری و حتی معماران حرفه­ای اغلب تصاویر مرجع را از کتاب­ها، روزنامه ها و دیگر مجموعه های تصویردار و در کل آنچه که در طول عمرشان دیده­اند، برداشت می کنند تا با بهره­گیری از آنها به شکل­ها و صورت­های جدیدی دست یافته، آنها را به هدف معینی نزدیک کنند و نهایتا در طراحی شان به کار برند. طبق گفته بسیاری از طراحان و اندیشمندان، آنچه معماران در تخیلات خود دارند، زاییده تصاویری است که دیده­اند. پس ناگفته پیداست که فاکتورهای بصری در فرایند طراحی، نقش به سزایی دارند. در همین راستا، از جمله مسائلی که جای آن در حوزه آموزش معماری خالی است، بحث تخیل و جایگاه آن در حوزه طراحی معماری است. بسیاری از معماران معتقدند که تخیل بخش لاینفک هنر است. از طرفی معماری رشته­ای چندبعدی و فراگیر است. معماری هم هنر است، هم حرفه ، و هم حالتی ذهنی دارد. بنابراین معمار خلاق هم از تخیل برخوردار است و هم در بسیاری از جنبه­ها خلاقیت دارد که برخی از آنها کاملا هنری و فکری­اند، و برخی دیگر عملی می­باشند. از دید رایت، آلتو و لوکوربوزیه، خلق و خلاقیت و تجسم نه تنها «مقدس» و پوشیده در هاله­ای مذهبی­اند، بلکه باعث تقابل و رویارویی مدام عوامل خلاقیت و جامعه­اند. در این مقاله نیز ما نمونه هایی را از چگونگی استفاده معماران از منابع تصویری و قیاس بصری میان اشکال و فرم­ها ارائه می دهیم و شیوه های خود را جهت پیدا کردن ترسیم های مشابه تشریح می کنیم و نشان می دهیم طرح­های گرافیکی که موجب یادآوری می شوند و بر پایه اسکیس­ها به وجود آمده اند، می توانند به طراحان (به خصوص در سیستم دانشگاهی) جهت پیدا کردن منابع جالب توجه از زمینه های مختلف، کمک شایسته­ای کنند. گفته می­شود هر چه دامنه این اطلاعات بصری جامع­تر باشد، موجب افزایش خلاقیت طرح نیز می­شود. در همین راستا این مقاله به تشریح “قیاس بصری” میان انواع ترسیم ها و تصاویر می پردازد و بیان می­کند که چگونه می­توان از اسکیس ها و طرح­واره­ها به عنوان یک منبع استفاده کرد و مراجع بصری را برای طراحی خلاق در فرایند آموزش طراحی معماری بازیابی نمود.

کلیدواژه ها:

طراحی خالق ، آموزش معماری ، قیاس بصری ، تخیل ، شباهت بصری