مروری برپروژه های توسعه پرورش و اصلاح نژاد دام سبک کشور

محل اهلی شدن گوسفند وبزمناطق غربی ایران، در حدود ۱۰۰۰۰ سال پیش واقلیم های مختلف اکولوژیکی ونیازها از آنزمان باعث تولید نژاد های مختلف از این گونه شده است. این میراث عظیم با تجربه ی بالای پرورشی، تغییر شرایط اقلیمی، نیمه صنعتی شدن صنایع مربوطه وتغییر ذائقه مصرف کننده، مورد هجوم واقع شده و نیاز به بروز رسانی آن احساس می شود. دام سبک در طی دهه های گذشته به دلیل تغییرکاربری ها، توسعه شهرک های صنعتی، وقوع خشکسالی های تقریبا مستمر در برخی از استان ها، افزایش تراکم و فشار چرا بر مراتع و عدم اجرای برنامه های مناسب جهت احیا ی مراتع کشور بویژه مراتع میانبند، روند فرسایشی را طی نموده و میزان تولید علوفه قابل برداشت از نظر کمی و کیفی نیز از منابع مختلف روندی نزولی داشته است. بدین لحاظ معاونت امورتولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی در ادامه فعالیت های توسعه ای از سال ۱۳۶۸ پس از اجرای طرح های ملی تولید و توزیع قوچ و بز نر اصلاح شده و طرح توسعه عملیات تلقیح مصنوعی در بخش دام سبک کشور، با همکاری انجمن علوم دامی در فرهنگستان علوم ایران در قالب کارگروه سیاستگذاری برنامه ریزی بخش دام سبک کشور، طرحی تحت عنوان" ساماندهی اصلاح نژاد و بهبود تولیدات گوسفند و بز کشور با رویکرد: الف- افزایش بهره وری هر مولد ب- کاهش فشار چرای دام بر مراتع (ده ساله "۱۳۹۰ پیشنهاد نمود که در این نوشتار به سابقه و روند اجرائی آن اشاره می شود. بعد از گذشت ۵ سال بدلیل مشکلات متعدد تامین اعتبارات دولتی و تسهیلاتی دولت؛ اجرای این طرح با روند کندی اجرائی گردید ودر ادامه طرح اولیه اصلاح ومجددا با عنوان" اصلاح نژاد و بهبود مدیریت پرورش دام سبک کشوربا هدف ثبات و پایداری تولید ارتقاء راندمان تولید" روند اجرائی آن پیگیری گردید. با اطلاع رسانی چند ساله در این زمینه،درحال حاضر به متقاضیان دامهای پرتولید، برای استقرار و توسعه پرورش در واحد های سامانه مزرعه ای، نیمه متمرکز و صنعتی جدید روز بروز افزوده می شوند. دراین راستاواجرای طرح توسعه دامهای سبک، با ورود برخی نژاد های گوسفند و بزخالص از خارج بصورت رسمی، امکان تامین دام پرتولید و مواد ژنی مورد نیاز پروژه های اصلاح نژاد، در داخل کشور فراهم گردیده هرچند مشکلاتی نیز در این زمینه وجود دارد، نظیر اینکه برخی از این گله ها برای تامین بموقع دارو و دسترسی به واکسن های مورد نیاز و متخصصین مجرب مدیریتی و درمانی، با مشکلاتی مواجه هستند، اما با همت بالا، بکار خود ادامه میدهند و موفقند. ولی باید به آنها توصیه کرد تا با برنامه تدوینی مرکز اصلاح نژاددام کشور همآهنگ باشند تا پس از گذشت زمان، فقط نیاز به بازبینی روش کار خویش برای دستیابی به اهداف خود داشته باشند نه اینکه تجربه دیگری را بیازمایند.

کلیدواژه ها:

توسعه دام سبک ، ایران ، گوسفند و بز ، دام بومی ، دام اصیل وارداتی