بررسی تاثیر بارورسازی ابر بر افزایش شاخص رطوبت ذخیره ای خاک به کمک فن آوری سنجش از دور (مطالعه موردی: استان فارس)

کمبود آب در ایران همانند بسیاری از نقاط جهان عامل اصلی محدود کننده گسترش فعالیتهای اقتصادی و کشاورزی است. خشکسالی و تغییرات اقلیمی از مسائلی است که در دهه های اخیر آسیب های زیادی را به پوشش های طبیعی و کشاورزی مناطق مرکزی ایران وارد کرده است. بارورسازی ابر بر اساس دیدگاه سازمان هواشناسی جهانی (WMO ) یکی از راهکارهای کاهش معضلات تغییر اقلیم است. هدف از این پژوهش بررسی اثر بارورسازی ابر بر افزایش مقدار رطوبت خاک در استان فارس است. از آن جا که در بیشتر مناطق ایران، داده رطوبت خاک استخراج نمی شود و در صورت استخراج نیز، چنین داده هایی به صورت نقطه ای تولید می شود، یافتن روشی جایگزین برای رفع این کمبود، ضروری است. از این رو، در این پژوهش روند تغییرات رطوبت خاک در استان فارس، با بهره گیری از داده های سنجش از دور مورد ارزیابی قرار گرفت. به این منظور، برای ارزیابی تغییرات رطوبت از نمایه خیسی خاک Index)(SWI: Soil Wetness ،که با بهره گیری از داده های ماهواره ای سنجنده مودیس و به کمک شاخص اختلاف پوشش گیاهی استاندارد شده (NDVI) و دمای سطح زمین (LST) به روش موسوم به روش مثلثی محاسبه می شود، استفاده شد. درصد افزایش بارش ناشی از باروری ابر ها در منطقه هدف در استان فارس در طول سال های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۲ با استفاده از داده های پایه مرکز ملی باروری ابرها تعیین شد. در مرحله بعد، برای محاسبه درصد افزایش رطوبت خاک ناشی از باروری ابرها، ابتدا رابطه بارش و نمایه خیسی خاک (SWI) بدست آمد. سپس، درصد افزایش بارش محاسبه شده از میزان بارش کم گردید و مقدار بارش در حالت بدون باورری ابر محاسبه شد. در ادامه، مقدار شاخص خیسی خاک در حالت بدون انجام عملیات باروری ابر محاسبه شد. نتایج نشان داد که افزایش بارش ناشی از باروری ابر ها، به طور میانگین باعث افزایش ۸/۹ درصدی رطوبت خاک در منطقه مورد مطالعه شده است.

کلیدواژه ها:

باروری ابرها ، سنجش از دور ، شاخص رطوبت خاک ، دمای سطح زمین ، شاخص اختلاف پوشش گیاهی استاندارد شده