بررسی تغییرات مکانی ویژگی های شوری و سدیمی خاک های منطقه چات در استان گلستان

آگاهی و شناخت ویژگی­های مهم خاک از جمله شوری و قلیاییت، نقش اساسی در مدیریت خاک و آب دارد. اهداف این تحقیق بررسی تغییرات مکانی و پهنه­بندی هدایت الکتریکی (EC)، درصد سدیم قابل تبادل (ESP) و اسیدیته (pH) خاک در عمق سطحی (۲۴-۰ سانتی­متر) می­باشد. این مطالعه روی داده­های مربوط به ۱۵۲ نمونه خاک در منطقه چات در استان گلستان انجام گردید. روش­های تخمین مورد استفاده شامل روش­های زمین آماری کریجینگ معمولی، لاگ کریجینگ و کوکریجینگ و روش وزن­دهی عکس فاصله با توان­های ۱ تا ۳ می­باشند. برای ارزیابی روش­ها از تکنیک ارزیابی متقابل با معیارهای ریشه مربعات خطا (RMSE)، میانگین قدر مطلق خطا (MAE) و میانگین انحراف خطا (MBE) استفاده گردید. نتایج آنالیز زمین آماری نشان داد که تمامی پارامترها از همبستگی مکانی متوسطی در سطح منطقه برخوردارند. بهترین مدل ساختار مکانی برای EC مدل نمایی و برای ESP و pH مدل کروی بوده است. EC خاک کمترین شعاع تاثیر (حدود ۳۰۰۰ متر) و ESP و pH بیشترین شعاع تاثیر (حدود ۶۰۰۰ متر) را داشتند. بر اساس نتایج حاصل از ارزیابی متقابل و با توجه به توانایی کریجینگ در ارائه میزان عدم قطعیت مقادیر برآورد شده، در مجموع روش کریجینگ معمولی به عنوان مناسب­ترین روش تخمین EC (dS/m ۸۸۶/۸=MAE)، pH (۱۸۳/۰=MAE) و ESP (۱۹/۱۳=MAE) خاک شناخته شد. نقشه­های پهنه­بندی نشان داد که مشکل شوری و قلیاییت در غالب نقاط دیده شده، با این­حال مقادیر EC و ESP بطور مشابه از شرق به غرب منطقه روند افزایشی دارند. بنابراین نواحی غربی منطقه بیشتر از سایر قسمت­ها نیازمند عملیات مدیریتی مناسب مانند تغییر الگوی کشت و یا عملیات اصلاح خاک می­باشند.

کلیدواژه ها:

اسیدیته خاک ، تغییرات مکانی ، درصد سدیم قابل تبادل ، کریجینگ ، هدایت الکتریکی