برآورد ماده آلی و رس خاک با استفاده از مدل رقومی ارتفاع

تهیه مدل رقومی ارتفاع با ابعاد مختلف می­تواند ویژگی­های توپوگرافی و هیدرولوژیکی متفاوتی ایجاد کند. هدف از این مطالعه تعیین مناسب­ترین ابعاد سلولی مدل رقومی ارتفاع و اثرات آن در تخمین برخی ویژگی های خاک بود. به این منظور، دو منطقه با ویژگی­های توپوگرافی متفاوت از دشت سئلین، استان آذربایجان­شرقی انتخاب شدند. تعداد ۳۱ و ۳۷ نمونه خاک به ترتیب از منطقه (۱) و (۲) به صورت تصادفی برداشت و سپس ارتفاع و شیب نقاط و میزان رس و ماده آلی خاک به ترتیب با استفاده از GPS، دستی، به روش هیدرومتری و والکلی-بلک اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که ابعاد سلولی کوچک­تر مدل رقومی ارتفاع منجر به ایجادگودال های مصنوعی بیشتری نسبت به ابعاد سلولی بزرگتر می شود که این امرموجب بروز خطا در برآورد ویژگی های هیدرولوژیکی می­گردد. مناسب­ترین ابعاد سلولی مدل رقومی ارتفاع بستگی به ویژگی های توپوگرافی منطقه دارد. به گونه ای که برای منطقه (۱) و (۲) به ترتیب با وضعیت توپوگرافی هموار و دارای تغییرات شدید ابعاد سلولی ۵۰ و ۴۰ متر مناسب بود. تجزیه و تحلیل زمین­آماری نشان داد که در هر دو منطقه با افزایش ابعاد سلولی تا ۷۵ متر همبستگی مکانی به صورت خطی کاهش و بعد از آن در منطقه (۲) با شدت بیشتری کاهش یافت که بیان­گر از بین رفتن حجم زیادی از اطلاعات توپوگرافی است. اختلاف بین R۲ در ابعاد متفاوت مدل رقومی ارتفاع در برآورد ماده آلی و رس خاک در منطقه (۱) در مقایسه با منطقه (۲) بسیار کم بود. به طور کلی، نتایج این پژوهش نشان داد که ابعاد سلولی کوچکتر (کمتر از ۷۵ متر) برای مناطق با تغییرات توپوگرافی شدید و مورفولوژی پیچیده تر و ابعاد سلولی بزرگتر (۲۰۰ متر) برای مناطق پست و هموار توصیه می گردد.

کلیدواژه ها:

توپوگرافی ، دشت سئلین ، شیب