پهنه بندی هدایت هیدرولیکی اشباع لایه سطحی خاک با بافت لوم و لوم شنی دشت سیستان

هدایت هیدرولیکی اشباع خاک (Ks) یکی از پارامترهای اساسی در مطالعات حرکت آب و املاح در خاک و طراحی پروژوه­های آبیاری و زهکشی است. بنابراین، شناخت الگوی توزیع مکانی آن از اهمیت فراوانی برخوردار می­باشد. هدف از پژوهش حاضر پیش­بینی الگوی پراکنش مکانی Ks در مزرعه تحقیقاتی سد سیستان با استفاده از روش­های میان­یابی بوده است . برای این منظور تعداد ۱۱۳ آزمایش نفوذ تک حلقه­ای بیرکن در خاک­های مزرعه با فواصل حدود ۸۰ متر انجام گردید. ضریب Ks با استفاده از الگوریتم­های محاسباتی بیرکن شامل BESTslope، BESTintercept و BESTsteady به­دست آمد. متوسط خطای نسبی برازش  برای الگوریتم­های BESTslope و BESTintercept به­ترتیب ۱۹/۵% و ۳۵/۹ درصد بوده که رضایت بخش است. برای مقایسه دقت تخمین از پارامترهای ضریب تعیین وزنی (ωr۲) و خطای استاندارد (SE) استفاده شد. براساس نتایج به­دست آمده، هدایت هیدرولیکی اشباع از همبستگی مکانی متوسط با ساختار غالب نمایی برخوردار بود. همچنین نتایج نشان داد که در بافت لوم و لوم شنی که بافت غالب منطقه مورد مطالعه است و برای هر سه الگوریتم محاسباتی بیرکن، روش لوگ کریجینگ با اختلاف نه چندان زیاد نسبت به سایر روش­های میان­یابی، بیشترین مقدار ωr۲ و کمترین مقدار SE و در واقع بیشترین دقت تخمین را داشت. از طرفی دقت تخمین در الگوریتم BESTsteadyکه ساده­ترین فرآیند محاسباتی را در مقایسه با دو الگوریتم دیگر دارد، بیشتر بود. بنابراین طبق نتایج به­دست آمده، روش لوگ کریجینگ نمایی به­عنوان بهترین روش میان­یابی برای تعیین الگوی پراکنش مکانی هدایت هیدرولیکی اشباع خاک براساس مقادیر Ks به­دست آمده از الگوریتم ساده و کاربردی BESTsteady در خاک های لوم و لوم شنی پیشنهاد می­شود.

کلیدواژه ها:

آزمایش نفوذ بیرکن ، الگوریتم های محاسباتی ، نیم تغییرنما ، میان یابی مکانی