آیا «بخش تاریخ مغول» در ظفرنامه حمدالله مستوفی، نسخه بدل جامعالتواریخ است؟«مطالعه موردی تصرف چین توسط مغولان، در ظفرنامه و جامعالتواریخ»

«ظفرنامه»، اثر «حمدالله مستوفی»، مورخ و جغرافینویس مشهور ایرانی دوره مغول، کتابی منظوم در تاریخ ایران بعد از اسلام، تا سال ۷۳۵ هجری است. با همه اهمیتی که این کتاب در مطالعات تاریخی دوره مغول دارد، هنوز به طور شایسته مورد توجه واقع نشده و در سایه اثر سترگ تاریخی دوره مغول؛ یعنی «جامعالتواریخ» قرار داشته است. به عبارت دیگر، به دلیل اینکه منبع اصلی نویسنده در تنظیم بخش تاریخ مغول، کتاب «جامعالتواریخ» بوده، در تحقیقات مرتبط با این دوره، از این کتاب کمتر استفاده میشود. از این رو، مهمترین پرسشی که پیرامون اهمیت جایگاه «ظفرنامه» در تحقیقات تاریخی پیش میآید، این است که مندرجات این منظومه تاریخی، نسبت به روایات موجود در «جامع التواریخ»، چه تفاوتهایی داشته و دارای چه مزیتهای تاریخی است؟ در این مقاله، در پاسخ به این پرسش که آیا «ظفرنامه»، نسخه بدل «جامع التواریخ» است، بخشی از کتاب «حمدالله مستوفی»، که روایات مربوط به «کیفیت تصرف چین در دوره مغول» را شامل میشود، به روش تطبیق اطلاعات مندرج در «ظفرنامه» و «جامع التواریخ» و به عنوان یک مسئله تاریخی، مورد بررسی قرار گرفته است. هدف اصلی این مقاله، به دست دادن حداقل اطلاع از میزان تشابه و تفاوت روایتهای دو کتاب مذکور در حادثه ذکر شده و ارایه الگویی برای دستیابی به پاسخی درخور، درمورد اهمیت جایگاه اصلی «ظفرنامه»، به عنوان یک منبع تاریخی در مطالعات دوره مغول است.

کلیدواژه ها:

جامعالتواریخ ، چین ، حمدالله مستوفی ، ظفرنامه