بررسی اثر ضریب همخونی بر تولید شیر، تعداد روزهای شیردهی و سن نخستین زایش گاوهای شیری ایران با استفاده از رگرسیون کوآنتایل

زمینه مطالعاتی: همخونی(درون­زادآوری) که به­طور کلی به آمیزش حیوانات خویشاوند با یکدیگر گفته می­شود، سبب افزایش فراوانی ژنوتیپ­های هموزیگوت و کاهش فراوانی ژنوتیپ هتروزیگوت در جمعیت می­گردد. چشم­گیرترین پیامد همخونی، کاهش فنوتیپی صفاتی است که با کارآیی فیزیولوژیکی و ظرفیت تولیدمثلی در ارتباط می­باشند. هدف: این تحقیق با هدف برآورد اثر همخونی بر صفات تولید شیر کل دوره­ی شیردهی، تولید شیر ۳۰۵ روز و دوبار دوشش، متوسط تولید شیر روزانه، تعداد روز شیردهی،  و سن نخستین زایش در گاوهای شیری ایران با استفاده از روش آماری رگرسیون کوآنتایل انجام شد. روش کار: تعداد ۵۸۰۸۰۲ رکورد متعلق به ۵۸۰۸۰۲ راس گاو شیری شکم اول توزیع­یافته در ۱۱۸۵ گله (در ۲۰ استان کشور) و زایش کرده طی سال­های ۱۳۷۰ تا ۱۳۹۴ مورد استفاده قرار گرفت. ضریب همخونی حیوانات در کل شجره، به­وسیله نرم­افزار CFC محاسبه شد. برازش مدل رگرسیون کوآنتایل بر هر یک از صفات مذکور توسط نرم­افزار SAS اجرا گردید. نتایج: یافته­ها نشان داد هنگامی که ضریب همخونی گاو افزایش می­یابد، میزان اثرگذاری آن بر چندک­های هر یک از صفات، متفاوت بوده و یکسان نیست. عمده­ی ضرایب تابعیت برآورد شده (در چندک­های مختلف) به­لحاظ آماری معنی­دار بودند (۰۵/۰p <). بر اساس برازش مدل رگرسیون کوآنتایل و میانگین ضرایب تابعیت در چندک­های مختلف صفات، هنگامی که یک درصد ضریب همخونی افزایش یابد، تولید شیر کل دوره­ی شیردهی، تولید شیر ۳۰۵ روز و دوبار دوشش، متوسط تولید شیر روزانه، تعداد روز شیردهی، و سن نخستین زایش به­ترتیب ۵/۵- (کیلوگرم)، ۶/۲- (کیلوگرم)، ۱۸- (گرم)، ۳۵/۰ (روز) و ۳۰/۰ (روز) تغییر می­کند. نتیجه­گیری نهایی: چندک­هایبرخی صفات تولیدی و تولیدمثلی گاوهای شیری ایران تحت تاثیر یکسان همخونی قرار ندارند، و لذا توصیه می­شود در تحقیقات آینده از روش رگرسیون کوآنتایل برای بررسی اثر پدیده­ی مزبور بر سایر صفات مهم اقتصادی نیز استفاده گردد. 

کلیدواژه ها:

صفات تولید و تولیدمثل ، همخونی ، رگرسیون چندکی ، گاو شیری