دلایل رویکرد امیرخسرو دهلوی در غزل به وقوع گویی و واسوخت سرایی

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 232

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JLCR-8-2_007

تاریخ نمایه سازی: 26 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

مکتب وقوع و شاخه مشهور آن «واسوخت»، در اوایل قرن دهم در تاریخ ادبیات فارسی جایگاه ممتازی در غزل فارسی دارد. این شیوه که حد فاصل میان سبک عراقی و هندی است، بیشترین تغییرات و دگرگونی ها را در موضوعات شعری بعد از سبک عراقی ایجاد نموده است. امیرخسرو دهلوی از عارفان و شاعران نامدار پارسی گوی هندوستان، در نیمه دوم قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است. با وجود اینکه او یکی از شاعران برجسته سبک عراقی است، اما باید وی را از پیشروان وقوع گویی در ایران به شمار آورد. سادگی زبان و بیان، واقعیت مسائل بین عاشق و معشوق از ویژگی های برجسته مکتب وقوع است که در غزلیات وی نمود فراوانی دارد. عاشق در غزلیات امیرخسرو در این طرز بیان، ناز معشوق را نمی خرد، بلکه هنگامی که با بی توجهی معشوق مواجه می شود، از وی اعراض می کند و زبان به گلایه و سرزنش می گشاید. تنبیه کردن و انتقام گرفتن از معشوق سنگدل، بیان روابط و حالات بین عاشق و معشوق، رویگردانی عاشق از معشوق و برعکس، تنبیه و تنزل معشوق، توجه به معشوق مذکر، وصف حالات وصال، بیان خاکساری و ذلت معشوق، بیچارگی عاشق و... از ویژگی های غزل اوست. بر اساس دستاورد مقاله، این شاعر در غزلیات خود سوز و گداز حاصل از عشق را که از عناصر مهم در مکتب واسوخت است، در وجود خود درک کرده است و آن را به صورت مضمون آفرینی همراه با باریک اندیشی و خیال بافی در غزلیات خود به کار گرفته است.

نویسندگان

آسیه ذبیح نیا عمران

دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور

نجمه کریمی نژاد

دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اخگر حیدرآبادی، میرزا قاسم علی (۱۳۸۵)، مجموعه رسایل عرفانی، تهران، ...
  • جعفری قریه علی، حمید (۱۳۸۷)، «وقوع سرایی وحشی بافقی در ...
  • خانلری، پرویز (۱۳۵۴)، صائب و سبک هندی، تهران، کتابخانه مرکزی ...
  • دهلوی، امیرخسرو (۱۳۶۲)، خمسه امیرخسرو دهلوی، تصحیح امیراحمد اشرفی، تهران، ...
  • (۱۳۶۱)، دیوان کامل امیرخسرو دهلوی، به کوشش محمود درویش، تهران، ...
  • (۱۳۸۷)،دیوان امیرخسرو دهلوی، با مقدمه محمدروشن، تهران، انتشارات نگاه ...
  • ذوالفقاری، حسن(۱۳۶۹)،«بابافغانی و مکتب وقوع»، کیهان اندیشه،ش ۳۳، صص ۱۷۹­­_۱۸۷ ...
  • رزمجو، توران (۱۳۹۰)، «نگاهی به مکتب واسوخت در تاریخ ادبیات ...
  • سعدی، مصلح بن عبداالله (۱۳۷۴)، کلیات، تصحیح محمدعلی فروغی، تهران، ...
  • شبلی نعمانی، محمد (۱۳۶۳)، شعرالعجم یا تاریخ شعرا و ادبیات ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا (۱۳۵۸)، صور خیال در شعر فارسی، تهران، ...
  • شمیسا، سیروس (۱۳۷۴)، سبک شناسی شعر، تهران، انتشارات فردوس. ...
  • (۱۳۸۰)، سیر غزل در شعر فارسی، تهران، انتشارات فردوس. ...
  • (۱۳۸۱)، شاهدبازی در ادبیات فارسی، تهران، انتشارات فردوس ...
  • صبور، داریوش (۱۳۸۴)، آفاق غزل فارسی، چ ۲، تهران، زوار ...
  • صفا، ذبیح االله (۱۳۶۹)، تاریخ ادبیات ایران، تهران، فردوس ...
  • غلامرضایی، محمدرضا (۱۳۸۱)، سبک شعر پارسی از رودکی تا شاملو، ...
  • فخرالزمانی قزوینی، عبدالنبی (۱۳۶۳)، تذکره میخانه، تصحح احمد گلچین معانی، ...
  • فتوحی رودمعجنی، محمود(۱۳۹۴)، «سبک واسوخت در شعر فارسی»، نامه فرهنگستان، ...
  • فرشیدورد، خسرو (۱۳۷۸)، درباره ادبیات و نقد ادبی، چ۳، تهران، ...
  • گلچین معانی، احمد (۱۳۷۴)، مکتب وقوع در شعر فارسی، مشهد: ...
  • یدی، نرگس و عباسعلی وفایی (۱۳۹۲)، «ریخت شناسی و عناصر ...
  • یوسف نژاد، یوسف علی (۱۳۸۹)، تصحیح دیوان شیخ آذری، رساله ...
  • نمایش کامل مراجع