واسنجی و ارزیابی سه روش تجربی برآورد تبخیرتعرق مرجع (مطالعه موردی: سه اقلیم از ۶ اقلیم ایران)

آگاهی از نیاز آبی گیاه یکی از ملاحظات مهم در اصلاح بهره­وری آب در کشاورزی است. بنابراین، برآورد دقیق تبخیرتعرق مرجع از مهم­ترین عوامل ارتقاء مدیریت آب است. روش پنمن مانتیث فائو به­عنوان فرمول استاندارد برآورد تبخیرتعرق مرجع مورد استفاده قرار می­گیرد. ولی این روش دارای محاسبات طولانی و پیچیده بوده و نیاز به اطلاعات زیادی دارد. با توجه به عدم برداشت برخی از اطلاعات مورد نیاز این روش در تمام مناطق، استخراج معادلات منطقه­ای مناسب برای محاسبه تبخیرتعرق با تکیه بر حداقل داده­های هواشناسی ضروری به نظر می­رسد. بدین منظور، سه معادله تجربی بلانی کریدل اصلاحی، هارگریوز و تورنت­وایت انتخاب و بر اساس معادله پنمن مانتیث فائو برای سه اقلیم مختلف و به دو روش رگرسیون خطی و بهینه­سازی غیرخطی واسنجی شد. داده­های مربوط به یک دوره ۱۰ ساله برای سه ایستگاه با اقلیم­های خیلی­مرطوب، نیمه­خشک و خشک ایران استخراج و به دو گروه ۵ سال اول و ۵ سال دوم تقسیم شد. با داده­های ۵ سال اول معادلات واسنجی­شده و ارزیابی معادلات با استفاده از اطلاعات ۵ سال دوم و توسط شاخص­های آماری آزمون F و RRMSE انجام شد. با توجه به نتایج، برای اقلیم خیلی مرطوب، استفاده از معادله­های بلانی کریدل و هارگریوز و برای اقلیم­های نیمه­خشک و خشک، استفاده از معادله واسنجی شده تورنت وایت با روش واسنجی رگرسیون خطی جهت برآورد تبخیرتعرق مرجع قابل توصیه است. در فرآیند واسنجی معادلات، روش رگرسیون خطی نسبت به روش بهینه­سازی غیرخطی عملکرد بهتری داشت.

کلیدواژه ها:

تبخیر تعرق گیاه مرجع ، پنمن مانتیث فائو ، بلانی کریدل ، تورنت وایت ، هارگریوزسامانی