سنتز و بررسی هدایت یونی نانوکامپوزیت Ca۰.۰۵Sm۰.۲Ce۰.۷۵O۱.۹-δ-(Li,Na)۲CO۳ برای الکترولیت پیل سوختی اکسید جامد دما پایین (LT-SOFC)

از نقاط ضعف پیل های سوختی اکسید جامد (SOFC) دمای بالای فعال سازی هدایت یونی در الکترولیت آن ها است. یکی از روش هایی که به منظور کاهش این دما مورد توجه محققان قرار گرفته است، بهره گیری از دوپ هم زمان دو عنصر در اکسید سریم(سریا) و نیز اختلاط آن با یک نوع از نمک های فلزی مانند کربنات ها است. در تحقیق حاضر، با دوپ دو عنصر (کلسیم و ساماریم) در اکسید سریم، ابتدا پودر Ca۰.۰۵Sm۰.۲Ce۰.۷۵O۱.۹ (CSDC ۵) با روش احتراق نیترات - سیترات سنتز گردید. سپس از روش پراش اشعه ایکس (XRD) برای آنالیز فازی و تعیین اندازه بلورک ها و جهت بررسی مورفولوژی نمونه های سنتز شده پودری و زینتر شده از میکروسکوپ الکترونی روبشی گسیل میدانی (FE-SEM) بهره گرفته شد. الگوهای XRD نشان از تشکیل محلول جامد سریای دوپ شده با ساماریم و کلسیم دارد. طبق نتایج حاصل از الگوی پراش اشعه ایکس در جهت (۱۱۱) اندازه بلورک ها nm ۱۹ بدست آمد. تصاویر FE-SEM نشان داد که نانوذرات CSDC ۵ کروی شکل بوده و اندازه ای در حدود nm ۲۰ داشتند. اندازه گیری هدایت یونی تمامی نمونه ها به روش طیف سنجی امپدانس الکتروشیمیایی (EIS) در بازه دمایی ℃ ۶۵۰ – ۲۵۰ انجام گرفت. نتایج این آزمون مشخص کرد که Ca۰.۰۵Sm۰.۲Ce۰.۷۵O۱.۹-δ از هدایت یونی برابر با S.cm-۱ ۰۱۵/۰ در دمای ℃ ۶۵۰ برخوردار بوده است. با ترکیب نانو پودر CSDC ۵ با کربنات های لیتیم و سدیم نانوکامپوزیت CSDC ۵ – (Li,Na)۲CO۳ (CSDC۵ – LN) سنتز و الکترولیت آن ساخته شد. الگوی XRD مربوط به نمونه کامپوزیت مشابه الگوی مربوط به سریا و CSDC ۵ بوده که احتمال آمورف بودن فاز کربنات را مطرح کرد. داده های آنالیزهای جرم سنجی حرارتی و حرارتی تفرقی (TG/DTA) بیان داشت که فاز کربنات تا دمای تقریبی ℃ ۷۳۰ پایدار بوده و تجزیه نشده است. تصاویر حاصل از FE-SEM مشخص نمود که نانوذرات CSDC ۵ با فاز کربنات احاطه شده اند. همچنین نمونه کامپوزیت زینتر شده دارای تخلخل و تراکم نسبی بوده است. نتایج آزمون امپدانس نمونه CSDC ۵ – LN مشخص ساخت که در بالای دمای ℃ ۵۰۰ ، هدایت یونی نمونه کامپوزیت (℃ ۶۵۰ @ S.cm-۱ ۰۷۳/۰) با اختلاف فاحش ۵ برابری بیشتر از هدایت یونی نمونه CSDC ۵ بود. این امر بیانگر اثر مثبت بهره گیری از فاز کربنات به علت دارا بودن هدایت یونی Na+ ، Li+ و CO_۳^(۲-) در محدوده دمایی گفته شده بوده و آن را به عنوان یکی از کاندیداهای الکترولیت پیل سوختی اکسید جامد دما پایین (LT-SOFC) مطرح می نماید.

کلیدواژه ها:

SOFC ، Electrolyte ، Nanocomposite ، Doped ceria ، SOFC ، الکترولیت ، نانوکامپوزیت ، سریای دوپ شده