ارزیابی روش های تخمین تنش پیش تراکمی خاک های تیمار شده با کودهای آلی با استفاده از نتایج آزمایش های نشست صفحه ای و فشردگی محصور

یکی از فراسنجه های مکانیکی مهم در تعیین تنش مجاز برای جلوگیری از تراکم خاک، تنش پیش تراکمی (pc) یا تنش در آستانه تراکم است. اگر تنش وارد شده به خاک در اثر تردد ماشین های کشاورزی کمتر از pc باشد، احتمال تغییر شکل ماندگار در خاک کم است. در این پژوهش، برای تعیین pc نمونه های بازسازی شده از خاک لایه رویین در یک طرح کودی درازـ مدت، از آزمایش های نشست صفحه ای (PST) و فشردگی محصور (CCT) استفاده شد. در طرح کودی، کودهای آلی (لجن فاضلاب، کمپوست و کود گاوی) در سه سطح (۲۵، ۵۰ و۱۰۰ تن در هکتار) و یک ترکیب کودشیمیایی (۲۵۰ کیلوگرم فسفات آمونیوم در هکتار و ۲۵۰ کیلوگرم اوره در هکتار) به مدت ۷ سال متوالی در تناوب گندم- ذرت به یک خاک لوم رسی سیلتی اضافه شده بود. تاثیر تیمارهای کودی و رطوبت (۱/۱۷ و ۹/۲۰ درصد وزنی) بر تنش پیش تراکمی خاک با دو طرح فاکتوریل و مقایسه اورتوگونال در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار بررسی گردید. تنش پیش تراکمی با سه روش کاساگراند، نقطه بیشینه انحنا و تقاطع خط فشردگی بکر با محور xها در کرنش صفر از منحنی های فشردگی خاک تعیین گردید. مقادیر pc برآورد شده برای تیمارهایی که با کودها آلی تیمار شده بودند بیش تخمینی داشتند و این بیش تخمینی در هر دو آزمایش با افزایش مقدار کودآلی افزایش یافت، ولی این بیش تخمینی در آزمایش CCT بیشتر از آزمایش PST بود. بنابراین، می توان بیان نمود که نتایج به دست آمده از آزمایشPST برای برآورد تنش پیش تراکمی خاک مطمئن تر است. مقادیر pc تخمین زده شده با هر یک از سه روش بستگی به تیمار کودی و رطوبت اولیه نمونه خاک داشت. برای تعیین تنش در آستانه تراکم خاک های تیمار نشده با کودهای آلی (شاهد و تیمار کود شیمیایی) و یا تیمار شده با مقدار کم کودهای آلی (۲۵ تن در هکتار)، استفاده از آزمایشPST و به کارگیری روش کاساگراند را می توان توصیه نمود. در صورتی که برای خاک های تیمار شده با مقادیر زیاد کودهای آلی (۵۰ و۱۰۰ تن در هکتار)، استفاده از آزمایشPST و به کارگیری روش نقطه بیشینه انحنا را می توان پیشنهاد کرد

کلیدواژه ها:

Soil compaction ، Confined compression test ، Plate sinkage test ، Pre-compaction stress ، Organic manures. ، تراکم خاک ، تنش پیش تراکمی ، آزمایش فشردگی محصور ، آزمایش نشست صفحه ای ، کودهای آلی