روستاهای آغازین و استقرارهای پیش از تاریخی کهن درحوضه آبریز ابهر رود، شرق استان زنجان

حوضه آبریز رودخانه ابهر، منطقهای مهم در مطالعات باستانشناسی حاشیه شمال غربی فلات مرکزی، غرب و شمال غربی ایران به شمار میرود. مطالعه و شناخت این منطقه، با توجه به قابلیتهای زیست محیطی و موقعیت جغرافیاییاش، در درک روابط منطقهای و بر همکنشهای فرامنطقهای میان مناطق جغرافیایی - فرهنگی یاد شده، بسیار مهم و درخور توجه است. با این وجود، تاکنون توجه چندانی به مطالعات باستانشناسی منطقه نشده و دانش ما از وضعیت استقرارهای کهن و ماهیت استقرارهای آن بسیار اندک و ناقص است. بررسی باستانشناختی حوضه آبریز ابهر رود، در دو فصل در سالهای ۱۳۸۲ و ۱۳۸۴ به انجام رسید. در این بررسی، ۲۵۷ محوطه و اثر باستانی، از دوره پارینه سنگی قدیم تا دوره معاصر شناسایی و مورد مطالعه مقدماتی قرار گرفت. از این تعداد، ۳۴ محوطه با بقایای دوران پیش از تاریخ شناسایی شد. بر اساس نتایج بررسی، بیشترین شمار استقرارها مربوط به دوره مس و سنگ و کمترین شمار آنها، مربوط به دوره پارینهسنگی و نوسنگی است. بیشتر محوطههای شناخته شده، به احتمال زیاد بقایای روستاهای پیش از تاریخی بزرگ و کوچکی است که در بخشهای مختلف حوضه، در دشت تا ارتفاعات صعبالعبور پراکندهاند. مطالعه مقدماتی یافتههای سطحی این استقرارها، نشان دهنده ارتباطات فرهنگی نزدیکی با فرهنگهای پیش از تاریخی فلات مرکزی، غرب و شمال غرب ایران، در دوره نوسنگی تا عصر مفرغ متاخر است. نگارندگان در این نوشتار، به مطالعه و بررسی این استقرارها پرداختهاند.    

کلیدواژه ها:

بررسی ، حوضه آبریز ابهر رود ، استقرار ، دوران پیش از تاریخ