طبقه بندی گونه سفالینه های لعابدار قرن ۲ تا ۴ هـ.ق کشفشده از شهر تاریخی بلقیس (اسفراین کهن)

شهر باستانی اسفراین که در منابع نوشتاری به شهر «بلقیس» موسوم است، از شهرهای مهم و باشکوه ایران دوران اسلامی در ناحیه فرهنگی شمال شرقی ایران است که آثار قرون اولیه اسلامی در آن جای دارد. این مقاله با معرفی یکی از مهم­ترین  شاخصه­ های مواد فرهنگی در باستانشناسی، یعنی سفال با تکیه بر نقش، پس از تبیین و طبقه ­بندی سفالهای این محوطه فرهنگی و مقایسه آن با سایر سفالهای کشف ­شده در فاصله زمانی قرن دوم تا چهارم هجری، وجود کوره سفال­پزی، سه­ پایه­ های سفالی و توپی­های کوره را دال بر مرکزیت شهر بلقیس در میان صدها رشته آبادی منطبق بر متون کهن می­داند که مجموعه این دلایل، وارداتی نبودن سفالها را در هر یک از این مناطق ثابت می­کند. نتیجه مهم دیگری که از وحدت مشهود در نقوش سفالینه­های محوطه­ های مذکور استنباط می­شود، باور هنرمندان و اعتقاد خالقان هنر به تفکرات یکتاپرستی است، لذا این وحدت عمل در حقیقت تبیین­گر وحدت فکر و باور توحید است که از دل و جان هنرمندان برمی­آید و در نقوش تجلی می­یابد.