تحلیل رفتار پیزومترها و تعیین تاخیر زمانی تاثیر بارندگی بر نوسانات عمق آب زیرزمینی آبرفت شیراز با شاخصهای SPI و GRI

بخش عمدهای از تامین آب شرب و کشاورزی، دو نیاز اساسی بشر از آب زیرزمینی تامین میشود. پیشبینی، پایش، بررسی عملکرد و برنامهریزی این منبع حیاتی نیازمند مدلسازی است. تاخیر زمانی نوسانات عمق آب زیرزمینی با بارندگی یکی از دادههای ضروری مدلها است. تحلیل رفتار پیزومترها با استفاده از روش همبستگی متقاطع پیرسون بین شاخصهای SPI و GRI در آبرفت دشت شیراز بهمنظور تعیین تاخیر زمانی مذکور هدف پژوهش حاضر است. نتایج نشان داد که رفتار ۲/۸۶ درصد از پیزومترها شبیه یکدیگر است و در ۳/۷۹ درصد از پیزومترها عمق آب زیرزمینی یک ماه پس از بارندگی کاهش نشان میدهد. بهترین ضریب همبستگی بین شاخصهای موصوف در امتداد محور جنوب غربی بهسمت شمال شرقی دشت وجود دارد. بهعلت شیب شمالی- جنوبی دشت، آبرفت شمالی از ضریب همبستگی بهتری نسبت به بخش جنوبی برخوردار است. منطقه مرکزی دشت دارای بیشترین ضریب همبستگی است و حداکثر ضرائب همبستگی در مقیاس زمانی ۴۸ ماهه رخ میدهد. همچنین از سال ۱۳۸۳ به بعد بهدلیل کاهش نزولات جوی دشت شیراز، شاخص SPI بهسمت خشکسالی میل کرده، اگرچه روند معنیدار نبوده است. اما شاخص GRI از این روند تبعیت نکرده و بهطور معنیداری خشکسالی هیدرولوژیک حاد را نشان میدهد که علت آن برداشت بیش از تغذیه، از آبخوان آبرفتی این دشت است.

کلیدواژه ها:

Lag time ، SPI and GRI indices ، Pearson cross correlation ، Groundwater level fluctuations ، تاخیر زمانی ، شاخصهای SPI و GRI ، همبستگی متقاطع پیرسون ، نوسانات عمق آب زیرزمینی