واکاوی اندیشه های فراماسونی آخوند زاده با تکیه بر نمایشنامه مسیو ژوردان

در مقاله حاضر، با بررسی گرایش میرزا فتحعلی آخوندزادهبه انجمن فراماسونری و ارتباطش با اعضای فراموش­خانه ملکم­خان، به نمایشنامه­نویسی او از منظر این ارتباط پرداخته­ایم. در این پژوهش ابتدا گرایش آخوندزاده به محافل فراماسونری در تفلیس و ارتباط او با فراموش­خانه ملکم­خان اثبات و به مولفه­های فکری مشترک او با فراموش­خانه ملکم­خان و اعضای آن اشاره و سپس جایگاه نمایشنامه در اندیشه آخوندزاده تبیین شده­است. همچنین نشان داده­­ایم چگونه انتخاب قالب نمایشنامه از جانب آخوندزاده، در هماهنگی و سازگاری با گرایش­های فراماسونری او بوده ­است. در همین زمینه نمایشنامه «حکایت مسیو ژوردان، حکیم نباتات و درویش مستعلی­شاه مشهور به جادوگر» تحلیل و بازتاب  اندیشه­های فراماسونری در آن نشان داده ­شده­ است.در این نمایشنامه مسیوژوردان، نماینده         بینش ­عقلانی­ای است که باب میل آخوندزاده و همفکرانش در فراموش­خانه بود. شهبازبیگ هم که جوانی اهل دانش و شیفته رفتن به فرنگ است، نمونه­ای از تحصیل­کردگان زمان آخوندزاده است که خواهان بهره­گیری از علوم فرنگ هستند. در مقابل این جبهه، درویش مستعلی­شاه و شخصیت­های زن داستان قراردارند که جهان توسعه نیافته و دور از عقلانیت را نمایندگی می­کنند و از نظر آخوندزاده وجه بارز فرهنگ شرق هستند.

کلیدواژه ها:

فراماسونری ، آخوندزاده ، اهداف اجتماعی ، نمایشنامه مسیو ژوردان