واکاوی تغییرات توزیع فراوانی چهار دهه بارش روزانه ایران

هدف پژوهش حاضر، واکاوی تغییرات زمانی - مکانی توزیع فراوانی بارش روزانه روزهای بارشی ایران است. به این منظور، از دادههای بارش روزانه میانیابیشده به روش کریگینگ ۱۴۳۷ ایستگاه همدید، اقلیمی و بارانسنجی ایران طی دوره آماری ۰۱/۰۱/۱۳۴۰ تا ۲۹/۱۲/۱۳۸۲ پایگاه داده اسفزاری استفاده شد. برای بررسی تغییرات توزیع فراوانی بارش کل، دادهها به دو دوره تقسیم شدند. با برنامهنویسی در محیط نرمافزار متلب، توابع توزیع خانواده نرمال (نرمال استاندارد و لوگ نرمال) و گاما (گامای دوفراسنجی و نمایی) بر تکتک ۷۱۸۷ یاخته در هر دوره جداگانه برازش داده شدند و شاخصهای برازندهترین تابع توزیع فراوانی محاسبه و پراکنش مکانی و تغییرات آنها در هر دوره بررسی شد. نتایج پژوهش حاضر نشان میدهند فقط دو توزیع خانواده گاما با سطح اعتماد ۹۵ درصد شرایط لازم آزمون آماری کلموگراف - اسمیرنف در هر دو دوره را احراز کردهاند. تغییرات گسترده زمانی و مکانی در توزیع بارش بهعنوان یکی از مولفههای ردیابی تغییر اقلیم تایید نمیشود. محاسبه شاخصهای برازندهترین توزیع با روش گشتاور خطی، تغییرات جزئی در الگوی پراکندگی فضایی این شاخصها را نشان میدهد؛ برای نمونه، شاخص انحراف معیار نشان میدهد در ۶۳ درصد مساحت کشور ازجمله ایران مرکزی و جنوب ایران، اعتماد به بارش در دوره دوم نسبت به دوره اول کاهش یافته است و افزایشیافتن نبود اطمینان به بارش، زنگ خطری برای آسیبپذیری اکوسیستمهای حساس این مناطق است.

کلیدواژه ها:

آزمون کلموگراف - اسمیرنف ، گشتاور خطی ، شاخصهای توزیع فراوانی ، بارش روزانه ، ایران