ارزیابی اثر ساختگاه با استفاده از تفسیر دادههای میکروترمور (مطالعه موردی: شهر بابل)

یکی از مهمترین مباحث ژئوتکنیک لرزه ­ای، بررسی اثر ساختگاه بر روی مشخصات امواج زمین لرزه میباشد. این پدیده در محل­ هایی که دارای خاک نرم و لایه ­ای هستند، باعث تغییر مشخصات امواج لرزه ­ای شده و منجر به تقویت ارتعاشات و افزایش خسارات مالی و جانی می گردد. امروزه روش­ های متنوعی برای ارزیابی اثر ساختگاه وجود دارد که در میان آنها، اندازه­­ گیری میکروترمورها به دلیل سادگی، هزینه پایین و عملیات اجرایی آسان بیش از سایر روش­ های دیگر مورد استفاده قرار می­ گیرند. در این پژوهش به منظور تخمین فرکانس اساسی و ضریب تقویت ارتعاش در شهر بابل، اندازهگیری میکروترمور در ۶۰ ایستگاه صورت پذیرفت. نگاشت­ های میکروترمور به کمک روش ناکامورا (نسبت طیفی H/V) و با استفاده از نرمافزار Geopsy پردازش گردید­ و با معیارهای SESAME صحتسنجی شدهند. نتایج نشان می­دهند که فرکانس اساسی بین ۰/۶۵ الی ۱۱/۴ هرتز تغییر کرده و بخش وسیعی از ناحیه مطالعاتی دارای فرکانس اساسی کمتر از ۱ هرتز می­ باشد؛ همچنین مقدار بیشینه و کمینه ضریب تقویت ارتعاش به ترتیب ۳/۷۱ و ۱/۱۹ ارزیابی شده است. در ادامه برای بررسی توانمندی و دقت این روش، نتایج پردازش میکروترمور با دادههای ژئوتکنیکی، تحلیل عددی و اطلاعات دستگاه شتاب­نگار موجود در منطقه مقایسه گردیدند. این مقایسه نحوه تغییرات فرکانس اساسی در ناحیه مطالعاتی را تایید و اندازه­ گیری میکروترمور را روشی مناسب معرفی کرده است. در انتها با بررسی جنبه­ های مختلف می ­توان اندازه ­گیری میکروترمور را روشی کارآمد و ایده ­آل برای ارزیابی اثر ساختگاه شهر بابل در نظر گرفت.

کلیدواژه ها:

Site effect ، H/V spectral ratio ، Ambient noise ، Fundamental frequency ، Amplification factor ، اثر ساختگاه ، نسبت طیفی H/V ، میکروترمور ، فرکانس اساسی ، ضریب تقویت ارتعاش