ارزیابی کیفی منابع آب زیرزمینی حوضه آبخیز رزن همدان با استفاده از شاخصهای MI و PoS

از آنجا که %۹۰ آب­ مورد نیاز مصارف مختلف در ایران از منابع آب­ زیر­زمینی تامین میشود، ارزیابی کیفی این منبع حیاتی از اهمیت به­سزایی برخوردار است. این پژوهش با هدف ارزیابی کیفی منابع آب زیرزمینی حوزه آبخیز رزن همدان با استفاده از شاخصهای MI و PoS بر اساس محتوی عناصر روی، سرب، کادمیم و مس طی فصول بهار و تابستان سال ۱۳۹۹ انجام شد. به­این منظور، ۱۲۰ نمونه آب زیرزمینی از ۲۰ ایستگاه برداشت و پارامترهای pH، EC و دما در محل اندازه­گیری شد. محتوی عناصر در نمونه­ها نیز بعد از طی مراحل آمادهسازی آزمایشگاهی به­وسیله دستگاه نشر اتمی خوانده شد. میانگین غلظت روی، سرب، کادمیم و مس در نمونه­های فصل بهار بهترتیب برابر با ۳/۳۶، ۸۷/۷، ۳۴۰/۰ و g/lµ ۲/۳۸؛ و در فصل تابستان نیز بهترتیب برابر با ۳/۳۸، ۸۰/۸، ۴۳۰/۰ و g/lµ ۴/۴۲ و در هر دو فصل کوچکتر از بیشینه رواداری WHO و سازمان حفاظت محیطزیست ایران برای مصارف آشامیدن و آبیاری محصولات کشاورزی بود. از طرفی میانگین مقادیر شاخص­های MI و PoS در فصل بهار با ۹۲۰/۰ و ۳۶۰/۰ به­ترتیب بیانگر سطح کیفی پاک و آلودگی حداقل و در فصل تابستان نیز با ۰۵/۱ و ۴۱۰/۰ به­ترتیب بیانگر سطح کیفی تحت تاثیر اندک و آلودگی حداقل بود. از اینرو، گرچه در زمان انجام مطالعه، منابع آب زیرزمینی حوزه آبخیز رزن در معرض آلودگی بیشتر از حد مجاز به فلزات سنگین نبود، ولی با استفاده بیرویه از نهادههای کشاورزی و بهویژه کودهای شیمیایی سولفات پتاسیم، سوپر فسفات تریپل و سموم شیمیایی محتوی فلزات سنگین به­وسیله کشاورزان، امکان افزایش غلظت انواع فلزات سنگین در خاک و نفوذ آنها به سفرههای آب زیرزمینی در میانمدت دور از انتظار نخواهد بود.  

کلیدواژه ها:

ارزیابی کیفی ، فلز سنگین ، حوضه آبخیز ، منابع آب زیرزمینی ، نقشه توزیع مکانی