مدل سازی انتشار بیماریهای عفونی: ریاضیات و جمعیت

مقدمه: مدلهای ریاضی و شبیهسازی کامپیوتری با کمک به فهم مشخصههای انتقال بیماریهای عفونی، تعیین روند آنها و پیشگوییهای کلی، امکان مطالعه رفتار یک جامعه را فراهم میکنند. هدف از این مطالعه بررسی تلاشهای انجام شده در جهت مدلسازی اپیدمی، به ویژه مدلهای چندقسمتی و نیز چگونگی بررسی واکسیناسیون در مدلها بود. روش بررسی: این مقاله مروری با استفاده از جستجو در پایگاههای اطلاعاتی بینالمللی نظیر پابمد، گوگل اسکالر و ساینس دایرکت و با کلمات کلیدی اپیدمیولوژی، واکسیناسیون، عدد مولد عمومی و کووید-۱۹ انجام گردید. یافتهها: یک مدل مقدماتی بدون زاد و مرگ و همچنین یک مدل شامل موارد حیاتی مرگ طبیعی، مرگ در اثر بیماری، تولد و حتی مهاجرت، همراه با یک برنامه واکسیناسیون مطالعه میشوند. به علاوه، با توجه به جنبه های شناخته شده از رفتار کرونا ویروس جدید یک مدل پیشرفته ریاضی برای پاندمی کووید-۱۹ مورد بررسی قرار میگیرد. بحث و نتیجهگیری: عدد مولد عمومی برای چنین مدلهایی معرفی گردید و ملاحظه شد که رفتار جامعه توسط این مقدار آستانهای کاملا مشخص میشود. اگر برای مقادیر پارامتری یک مدل این کمیت کمتر از یک باشد بیماری از بین میرود و اگر این کمیت بیشتر از یک باشد بیماری در جامعه باقی میماند. به علاوه، با شبیهسازی محاسباتی و با کمک تحلیل حساسیت، میتوان پارامترهای حساس مدل که تاثیر بیشتری در انتشار بیماری دارند را مشخص نمود. با کنترل این پارامترها میتوان به طور قابل ملاحظهای باعث کاهش افراد عفونی و در نتیجه مهار بیماری شد.

کلیدواژه ها:

Epidemiology ، Vaccination ، Basic reproduction number ، COVID-۱۹ ، اپیدمیولوژی ، واکسیناسیون ، عدد مولد عمومی ، کووید-۱۹