تبیین تاثیر اندیشههای نوگرایانه بر فرآیند معماری به سبک مدرن بینالمللی در ایران و ازبکستان

یانمسئله: در دوره پهلوی دوم بعد از خارجشدن معماری تاریخی ایران از گردونه رقابت، تمامی عرصه شهرهای کشور در موقعیت نوسازی قرار میگیرند. همچنین در این دوران در ازبکستان نیز تحولات متعددی تحت فرآیندهای مدرنیزاسیون شوروی صورت میگیرند. از اینرو به نظر میرسد معماری سبک مدرن بینالمللی شکلگرفته در ایران و ازبکستان دارای شباهتها و تفاوتهایی باشد.هدفپژوهش: شناخت چگونگی ورود و شکلگیری سبک مدرن بینالمللی و نحوه تاثیرگذاری آن بر شیوههای معماری در کشورهای ایران و ازبکستان است تا به این سوالات پاسخ داده شود: آیا جریانات فکری، سیاسی و اجتماعی نوگرا در کشورهای ایران و ازبکستان بر فرآیند معماری و ساختمانسازی در این دو کشور و ورود سبک مدرن بینالمللی تاثیرگذار بودهاند؟ معماری سبک بینالمللی در ایران و ازبکستان دارای چه ساختار، ماهیت و وجوه تفاوت و شباهتهایی بوده است؟روش پژوهش: این پژوهش به صورت تطبیقی و با رویکردی کیفی به کمک مطالعات اسنادی و میدانی صورت گرفته است که از روشتحقیق تاریخی-تفسیری در بخش گردآوری مبانی نظری تاریخی و روش تحقیق توصیفی-تحلیلی در زمینه تحلیل آثار معماری استفاده شدهاست. جامعه آماری بناهایی هستند که به سبک معماری مدرن بینالمللی در ایران و ازبکستان در دوره پهلوی دوم ساخته شدند و جامعه نمونه شامل آن تعداد از بناهایی است که در بازه زمانی مشابه (از نظر سال ساخت) قراردارند و از نظر شباهتهای عینی و عملکردی دارای قرابتهای سبکشناسانه هستند.نتیجهگیری: نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهند که مولفههای سبک مدرن بینالمللی در هر سه بعد عینی، عملکردی و کالبدی در دو کشور بهصورت مشابه تجلی یافتهاند و ظهور مولفههای عینی، نسبت به دو مولفه دیگر شاخصتر بوده است اما ازبکستان در سالهای (۱۹۷۱-۱۹۸۳ م.) سعی در بازیابی ریشههای تاریخی خود داشته است که نمونه بارز دستیابی به سبک ملیگرا را میتوان در تزئینات و طرحهای دوراناسلامی بهکار گرفتهشده در نمای ساختمانهای ساخته شده در این دوران مشاهده کرد.

کلیدواژه ها:

سبک مدرن بینالمللی ، معماری معاصر ایران ، معماری معاصر ازبکستان ، مدرنیسم شوروی