«بررسی میزان هماهنگی وزن و محتوا در اشعار حکیم سنایی»

وزن شعر یکی از عوامل جداییناپذیر آن است که باید متناسب با مضمون و دیگر عناصر شعر انتخاب شود. حکیم سنایی، شاعر بزرگ اوایل قرن ششم، اشعار بسیاری از جمله قصیده، غزل، مثنوی و رباعی از خود به یادگار گذشته است. اشعار سنایی مصداق شایانتوجهی از هماهنگی میان وزن و محتوا هستند. در این جستار، پس از بررسی گزیده­ای از اشعار این شاعر نامدار (۳۳۰ غزل و قصیده)، به کیفیت و کمیت انواع وزن در آن و همین­طور میزان هماهنگی وزن و محتوای آنها پرداخته میشود. در این تحقیق که به روش کتابخانهای انجام شده است، اشعار سنایی با توجه به مضمون آنها به چهار گروه وعظ- حکمت، عاشقانه­ها، عارفانه­ها­- قلندریات و مدحیات تقسیم شده­است. در اشعار بررسیشده، ۲۶ بحر از بحور عروضی به کار گرفته شده است که در میان آنها بحرهای «رمل مثمن محذوف» و «هزج» بسامد بالایی دارد. اشعار گروه اول و چهارم بیشتر در وزنهای روان و جویباری و اشعار با مضامین عاشقانه و قلندرانه با وزنهایی با تنوع چشمگیرتر و بیشتر در قالب بحر مسدس سروده شده است که کوتاهی آن گاهی هیجان بیشتری به کلام القا میکند.

کلیدواژه ها:

حکمت ، سنایی ، عاشقانه ، قلندریات ، مدح ، وزن