مسئولیت کیفری به کارگیری وسایل بدونسرنشین خودکار از دید حقوق بین الملل بشردوستانه

توسعه و به­کارگیری سامانههای رباتیک و افزایش استقلال آنها زمینه به­کارگیری این تسلیحات را در مخاصمات مسلحانه فراهم کرده است. در این بین، وسایل بدون سرنشین خودکار، که بدون درنگ و بدون کنترل کاربر انسانی حمله به اهداف را انجام می­دهد، در مورد مسئولیت کیفری فرد و رعایت حقوق بینالمللی بشردوستانه نگرانی­های جدی بهوجود آورده است. در همین راستا برخی از سازمان­های غیردولتی، خواستار ممنوعیت کامل توسعه، تولید و استفاده از تسلیحات خودکار هستند. این نوشته با تکیه بر مفهوم کنترل معنی­دار انسان و تاکید بر حضور انسان در تمام مراحل، از ایجاد تا به­کارگیری وسیله خودکار در زمان مخاصمه مسلحانه، سعی در حل چالش مسئولیت کیفری داشته است. بنابراین در صورت نقض قواعد بنیادین حقوق بشردوستانه، مسئولیت کیفری فردی و حتی مسئولیت مشترک تمام افراد مرتبط با آنها از قبیل برنامه­نویس، طراح، رزمندگان و فرماندهان مطرح می­شود. از این­رو به­کارگیری این نوع وسایل بدون کنترل و یا نظارت انسان ممنوع بوده و نمی­توان به­طورکامل نقش فرد را در به­کارگیری وسایل خودکار،  انکار کرد. درنهایت مفهوم کنترل معنی­دار انسان به برقراری پیوند فرد با این نوع وسایل منجر می­شود، که در صورت وقوع نقض قواعد بنیادین حقوق بشردوستانه مسئولیت کیفری فرد مرتبط با این نوع وسایل محرز خواهد بود.

کلیدواژه ها:

مسئولیت کیفری ، وسائل بدون سرنشین خودکار ، حقوق بشردوستانه ، جنگ