امکان تعقیب بهکارگیری سلاح شیمیایی در سوریه توسط دیوان بینالمللی کیفری

جمهوری عربی سوریه از ابتدای ۲۰۱۱ (دی ۱۳۸۹) صحنه اعتراضات سیاسی بود که خیلی زود به درگیریهای مسلحانه داخلی تبدیل شد. در این درگیریها سلاح شیمیایی استفاده شد. مهمترین موارد آن، یکی ۲۱ اوت ۲۰۱۳ (۳۰ مرداد ۱۳۹۲) بود که در اثر آن، حدود ۱۴۰۰ نفر کشته شدند و دیگری ۴ آوریل ۲۰۱۷ (۱۵ فروردین ۱۳۹۶) بود که حدود ۱۰۰ کشته و ۴۰۰ مجروح برجای گذاشت. به ­لحاظ حقوقی این بحث مطرح شد که با توجه به عدم برشمردن «استفاده از سلاح شیمیایی» بهعنوان جنایت در اساسنامه دیوان بینالمللی کیفری، آیا استفاده از سلاح شیمیایی در درگیریهای داخلی سوریه، جنایت بینالمللی تحت صلاحیت دیوان محسوب میشود؟ و آیا با توجه به عدم عضویت سوریه در اساسنامه دیوان بینالمللی کیفری، این دادگاه میتواند نسبت به وضعیت سوریه اعمال صلاحیت کند؟ محققین در این مقاله با تحلیل موضوع، تفسیر اساسنامه و تطبیق آن با عناصر جنایات تحت صلاحیت دیوان، بهکارگیری سلاح شیمیایی در مخاصمات داخلی سوریه را مصداق جنایت جنگی دانستند. همچنین بررسیهای پژوهش نشان میدهد، با توجه به اصلاحات اساسنامه دیوان در کامپالای اوگاندا در ژوئن ۲۰۱۰ (خرداد ۱۳۸۹)، در صورتی که شورای امنیت، «وضعیت» سوریه را به دیوان ارجاع دهد، اعمال صلاحیت دیوان بینالمللی کیفری بر آن امکانپذیر است.

کلیدواژه ها:

سلاح شیمیایی ، مخاصمات داخلی سوریه ، جنایت جنگی ، دیوان بینالمللی کیفری ، صلاحیت