بررسی سوء رفتار علمی میان کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه: مطالعه مرور سیستماتیک

موسسات علمی به طور مکرر بر این مسئله تاکید دارند که باید استراتژیهایی جهت کاهش سرقت علمی در میان دانشجویان و محققان خود بکارگیرند. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی و شناسایی مصداقهای سوء رفتار علمی میان کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه است. پژوهش حاضر به روش مرور سیستماتیک انجام شد. مراحل این پژوهش طبق استاندارد کوکران در هشت گام: انتخاب موضوع ، تعیین معیارهای ورود و خروج ، تعیین استراتژی جستجو با استفاده از ابزارهای موجود در پایگاه اطلاعاتی و کلیدواژه های مرتبط استاندارد، تعیین مکان مطالعه (در پژوهش حاضر مناسب ترین پایگاه های اطلاعاتی موجود شامل اسکوپوس، وب آو ساینس و پاپمد بود)، انتخاب مطالعات(مطالعه چکیده 3727 مقاله)، ارزیابی کیفیت (انتخاب 62 مقاله)، استخراج داده ها، تحلیل و ارائه نتایج انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد که مصادیق سرقت علمی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه متفاوت است. در کشورهای توسعه یافته بیشتر مصادیق شامل تقلب درتکالیف کلاسی و تقلب در جلسه امتحان است که از مصادیق بدرفتاری دانشگاهی است و کمتر مصداق سرقت علمی محسوب می شود و در کشورهای در حال توسعه بیشتر مصادیق مرتبط با سرقت علمی خصوصا مصادیق کپی کردن نادرست و استناد نادرست و پارافریز کردن نادرست است و همچنین همکاری های غیر مجاز مانند سایه نویسی و تبانی است. نکته قابل توجه این است که در هردوی کشورهای دستکاری (جعل و تحریف) اطلاعات در بین دانشجویان دانشگاه در کمترین میزان مصادیق است. به نظر میرسد برنامه ریزی جهت کاهش مصادیق سرقت علمی با تاکید بر مصداق های به دست آمده در هر دسته از کشورها جهت کاهش و پیشگیری از این موضع می تواند مفید و موثر باشد. نکته مهم در این زمینه وجود قوانین و مقررات مبارزه با سرقت علمی و آموزشهای پیشگیری از آن در کشورهای توسعه یافته بود و میزان آشنایی و آگاه ی دانشجویان با قوانین و مقررات مورد بررسی پژوهش های بسیاری قرار گرفته بود، لیکن در کشورهای در حال توسعه در مرحله تدوین قوانین و مقررات هستند و در مرحله آغاز آموزشهای جلوگیری از سرقت علمی می باشند.

کلیدواژه ها:

سوء رفتار علمی ، سرقت علمی ، پژوهش ، کشورهای توسعه یافته ، کشورهای در حال توسعه.