پژوهشی در تئوری و کارکرد طنز مشروطه

مشروطه و ادبیات آن، تحوّلی در ادبیات فارسی پدید آورد که از لحاظ مخاطب، کارکرد، تنوع و زبان، تفاوت چشمگیری با ادوار گذشته ادبیات ایران دارد. در خلال تحولی عظیم، نثر به سلطه‌ طولانی شعر پایان بخشید، اما مهمترین تحول را می‌توان در زبان و عناصر آن مشاهده کرد. زبان، نقاب فرهیختگی و ادبیات را کنار می‌زند و همراه با جریان زمان و مکان آزادانه نفس می‌کشد. یکی از مهمترین تحولات زبانی و ادبی ایـن دوره، گرایش به طنز‌پردازی است. در این مقاله، سعی شده است با توجه به ادبیاتِ جامعه گرای مشروطه، نخست مفهوم طنز و عناصر اصلی آن و سپس تئوری و کارکرد‌های طنز از دیدگاه اجتماعی بررسی گردد. حاصل این پژوهش ارائه‌ تئوری نوینی به نام «طنز و گسل اجتماعی» است. این تئوری، طنز را حاصل شکاف اجتماعی بین گروه‌ها و طبقات اجتماعی یک جامعه با هم و یا در سطح جهانی، شکاف فکری جوامع با یکدیگر می‌داند و به بررسی جوانب مختلف آن می‌پردازد.

کلیدواژه ها:

تئوری طنز ، کارکرد طنز ، مشروطه ، نثر ، گسل اجتماعی