مطالعۀ تطبیقی تصاویر شمعدانهای فلزی در نگارههای شاهنامۀ طهماسبی و نمونههای مشابه دورههای اسلامی (دورههای سلجوقی، ایلخانی، تیموری و صفوی)
محل انتشار: فصلنامه پیکره، دوره: 9، شماره: 19
سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 393
فایل این مقاله در 12 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_PYKR-9-19_004
تاریخ نمایه سازی: 30 فروردین 1400
چکیده مقاله:
بیان مسئله: شمعدانهای فلزی یکی از لوازم پرکاربرد برای تأمین روشنایی و از وسایل رایج دورههای گذشته است که تصاویر آن در نگارههای شاهنامه، بسیار دیده شده و به نمایش گذاردن این اشیاء، همواره مورد توجه هنرمندان بوده است. مسئله پژوهش حاضر بررسی ویژگیهای کلی تصاویر شمعدان در نگارههای شاهنامۀ طهماسبی و وجوه اشتراک و افتراق این تصاویر با نمونههای شمعدانهای دستساخته و فلزی دوران اسلامی به ویژه دورههای سلجوقی، ایلخانی، تیموری و صفوی است. پژوهش حاضر در نهایت به این سؤال که تصویر شمعدان در نگاره های شاهنامه طهماسبی بیشتر به آثار دست ساخته کدام یک از دورههای مورد بررسی مشابه است، پاسخ خواهد داد. هدف: شناخت سبک و سیاق اشیاء و عناصر نگارههای ایرانی به منظور آگاهی از تأثیرات ذهنی هنرمندان قدیم ایرانی در دورۀ زیست خود است. روش پژوهش: دادههای پژوهش به شیوۀ کتابخانهای و اطلاعات اسنادی با روش توصیفی- تحلیلی و رویکرد تطبیقی مورد پژوهش قرار گرفته است. نمونههای این پژوهش با روش نمونهگیری مبتنی بر هدف صورت گرفته و از 18 نوع شمعدان دوره های مختلف حکومت ایران، از دوره سلجوقی 2، ایلخانی10 و تیموری و صفوی 6 ،شمعدان انتخاب شده است. جامعۀ آماری نگارههای مورد بررسی نیز، شامل 174 نگاره در نسخۀ شاهنامۀ طهماسبی، چاپ فرهنگستان هنر است که از این میان تصویر 4 شمعدان در 4 نگاره شناسایی شده است. یافتهها: نتایج نشان میدهد نمونه شمعدانهای نگارههای شاهنامه شباهتی به شمعدانهای دستساختههای فلزی دورۀ صفوی ندارد و تفاوتهای بسیاری بین تصاویر و نمونههای این دوره با دوره صفوی وجود دارد. نمونههای شمعدانهای دوره صفوی استوانهایشکلاند ولی نمونههای دیگر پایهای چندضلعی دارند ویژگیهای کلی این شمعدانها بیشتر مشابه نمونههای دستساختۀ دوران سلجوقی، ایلخانی و تیموری است و ساختار فرمی این اشیاء پایبند به نمونههای سلجوقی، ایلخانی و تیموری است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
سحر ذکاوت
کارشناس ارشد هنر اسلامی، دانشکده هنر، دانشگاه شاهد، تهران، ایران