حق دسترسی به اطلاعات و کپی رایت در فضای مجازی

کپی رایت یا حقوق مؤلف و حق دسترسی به اطلاعات به گفتمــان هــاي رایــج در فضــاي مجــازي تبــدیل شده است. تعارضی اولیه یا واقعی میان این دو وجود دارد، چراکه کپی رایت با اعطاي حقوق انحصــاري بــه دارندگان آن دسترسی به اطلاعات مندرج در آثار ادبــی و هنــري را کنتــرل مــی کنــد، در حــالی کــه حــق دسترسی به اطلاعات به عنوان جلوه اي از حق بنیادي بشري آزادي بیان مستلزم دسترســی بــه اطلاعــات مشمول کپی رایت است. این تعارض که زمانی به ســطح داخلــی محــدود بــود، هــم اینــک بــا پیشــرفت و گسترش فناوري هاي ارتباطات و دیجیتال شدن اطلاعات برخوردار از کپی رایت توجــه بــین المللــی را بــه خود معطوف داشته است. سازمان جهانی مالکیت فکري اولین نهاد بین المللی بود که متوجه چنــین تنشــی شد، ولی بر این باور بود که راهکار استثناها و محدودیت ها در کپی رایت قادر است ایــن تــنش را برطــرف کند، اما این راه حل با چالش هایی برخاسته از عوامل گوناگون رو به رو اســت. نویســنده مقالــه کنــونی بــر این دیدگاه است که ساز و کار استثناها و محدودیت ها براي کارآمدي در حل تعــارض کپــی رایــت و حــق دسترسی به اطلاعات نیازمند تقویت از رهگذر رویکرد حقوق بشري به استثناها و محدودیت هــا، از یکســو و تأکید بر تعهدات دولت ها به ویژه تعهد به همکــاري بــین المللــی در زمینــه احتـرام، حمایــت و بــرآورده ساختن حق بشري دسترسی به اطلاعات است.

کلیدواژه ها:

آزادي بیان ، دسترسی به اطلاعات ، کپی رایت ، مالکیت فکري