عناصر بنیادی در معماری زورخانه در پیوند با مضامین اجتماعی - مذهبی(نمونه موردی: زورخانه کهن - شهر کرمانشاه)

زورخانه یکی از مصادیق معماری ایرانی است. فضایی برای ورزش و سالم نگاه داشتن جسم است و در کنار آن رشد وتعالی روحی است. آن ابعادی از تعالی روح که برگرفته از مضامین اجتماعی نظیر جوانمردی از یک سو و مفاهیمی مذهبی، چون ارادت به اهل بیت است. هدف از این مقاله شــناخت نوع معماری این دســته از بناها در ارتباط با مضــامین اجتماعی و مذهبی در قالب یک مثال اســت. روش تحقیق به صـورت توصـیفی و زمینه ای است. این پژوهش در پی یافتن ارتباط بین معماری بنا وجایگاه های اجتماعی اشخاص استفاده کننده و نیز تأثیر تفکرات مذهبی بر چگونگی شکل گیری و تزئینات بنای معماری آن بود.روش تجزیه وتحلیل داده ها به صـورت مشاهده مستقیم بود. این پژوهش نشان داد در معماری زورخانه ای به تناسب موقعیت اجتماعی و سابقه افراد به دور گود زورخانه جایگاه هر فرد مشخص میگردد. از جمله آنها میتوان به ترتیب به موقعیت: مرشد، سید، پیشکسوت، صـاحب زنگ و ... اشـاره نمود. تأثیر تفکرات مذهبی را میتوان در هندسـه گود زورخانه که شـش یا هشـت ضلعی است و از قبر امام حسـین(ع) الهام گرفته و نیز نقاشـیها و تصـاویر، اشاره نمود. بر اساس یافته های پژوهش میتوان به معماران پیشنهاد نمود که از این بناها و طراحی بهینه آنها متناسـب با پدیده های نوین علمی و فنی از قبیل: تهویه مطبوع، رختکن های مناســب و طراحی زیرفضاهایی جهت استفاده کودکان و نوجوانان تلاش نمود.

کلیدواژه ها:

آئین های زورخانه ای ، زورخانه ، معماری زورخانه ، مضامین اجتماعی-مذهبی.