مطالعه نقش و کارکرد قوه خیال در خلق اثر موسیقایی بر اساس اندیشۀ سهروردی

در اندیشه سهروردی، واژه زیبایی به حُسن تعبیر می شود که به جمال و کمال اشاره دارد، پس هر چه در نهایت کمال قرار دارد، زیباست. الگوهای زیبایی شناختی که سهروردی در ساختار حُسن و عشق معرفی می کند، به خیال باز می گردد. با در نظر گرفتن خیال به عنوان یكی از عوالم چندگانه هستی و قوای انسانی و مظهر دانستن قوة متخیله برای صور خیالی در عالم خیال و وجود رابطة قهر و محبت میان مراتب مختلف هستی، بازتاب صور معلقة آن عالم در روح هنرمند را می تواند معیاری برای کشف ریشه های متعالی هنر اسلامی معرفی کند. اگر عالم خیال نبود و یا اگر بود و صرفاً به مثابه حافظه و نیروی بایگانی، نقش ایفا می کرد، هیچ یك از انحاء هنر صورت نمی بست، هیچ اثر هنری شكل نمی گرفت و دیگر زبان دارای رمز و استعاره نبود و ادبیات شعری پدید نمی آمد. هدف از انجام این تحقیق، پاسخ به این پرسش بود که قوه خیال چه نقشی در خلق اثر موسیقایی ایفا می نماید. روش انجام این تحقیق از منظر هدف، کاربردی - نظری و از منظر شیوه انجام، توصیفی - تحلیلی با رویكرد تطبیقی بود. اطلاعات نیز به شیوه کتابخانه ای به دست آمد. نتایج نشان می دهد در نظام فلسفی سهروردی، خیال، وسیله ای برای تبیین مباحث هنر و زیبایی شناسی است و آهنگ سازان نیز در خلق آثار خود از خیال بهره برده و در این مرحله، هنرمند سالك به که همان قدرت خلق صور معلقه و محاکات زیبایی های عالم اعم از اصوات دلنشین و کشف نغمات این عالم «کُن» مقام برخوردار گشته اند.

کلیدواژه ها:

موسیقی ، قوه خیال ، سهروردی ، زیبایی شناسی ، هنر قدسی