بررسی نوسان جمعیت و مدل مطلوبیت زیستگاه دم‌فنریان راسته Entomobryomorpha (Collembola, Hexapoda) در زیستگاه‌های مختلف استان کرمانشاه

در این تحقیق جمعیت دم‌فنریان راسته Entomobryomorpha در سه اکوسیستم مختلف: زمین زراعی، جنگل‌ بلوط و مراتع سه شهرستان اسلام­آباد غرب، پاوه و سرپل­ذهاب مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه­برداری ماهیانه، از خرداد 1395 تا اردیبهشت 1397 صورت پذیرفت. از هر ایستگاه 10 نمونه خاک به سطح 100 سانتی‌متر مربع و عمق 13 سانتی­متر تهیه و جمعیت دم‌فنریان شمارش شد. همزمان، دما و رطوبت خاک نیز ثبت گردید. جهت محاسبه مطلوبیت زیستگاه، با استفاده از روش رگرسیون لوجستیک ارتباط بین حضور و عدم حضور گونه و شرایط زیستگاه از نظر رطوبت و دما مقایسه شد. بطور کلی از مجموع 16 گونه شناخته شده، زیستگاه جنگل نسبت به دو زیستگاه دیگر دارای تعداد گونه بیشتری بود (به طور میانگین %2/79 از کل گونه‌ها). از سوی دیگر در شهرستان اسلام‌آباد غرب و سرپل‌ذهاب، بیشترین درصد فراوانی دم‌فنریان، در جنگل (به ترتیب با 77/60 و 22/69 درصد) بوده و در شهرستان پاوه مرتع (% 19/49) از دو زیستگاه دیگر درصد فراوانی بیشتر داشت. نتایج شمارش ماهیانه و بررسی ارتباط بین حضور و عدم حضور گونه­ها بر اساس دما و رطوبت نشان داد فعالیت اکثر گونه‌ها بین ماه‌های آبان تا اردیبهشت است. حضور اکثر گونه­ها ارتباط مستقیمی با افزایش رطوبت و رابطه عکسی با دمای خاک داشت اما، برخی گونه‌ها مانندSeira sp.  در رطوبت‌های زیر ده درصد (رطوبت شش درصد مزرعه و هشت درصد مرتع) و دمای بالای خاک (35 تا 40 درجه سلیسیوس) فعالیت داشتند. این امر نشان می‌دهد علاوه بر دو فاکتور دما و خاک، فاکتورهای دیگری نیز در این امر دخالت دارند.

کلیدواژه ها:

دما و رطوبت خاک ، مطلوبیت زیستگاه ، پادمان